وضعیت کتاب خوانی و کتاب خانه ها در ایلام

از برنامه های اداره کل کتابخانه های استان بگویید.

استان ایلام تشنه‌ی خواسته‌های به حق مردم و نیازمند توجه لازم در تحقق ظرفیت‌های بالقوه طبیعی و خدادادی و احیاء توانمندی‌های ذاتی و همراهی با شرایط ایجاد شده در آن است. خوشبختانه در استان آمادگی بسیار خوبی برای پیگیری و تحقق زیرساخت‌های فرهنگ توسعه کتابخانه‌های عمومی با مشارکت مردم ایجاد شده است. برای تحقق ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی شرایط در استان کاملاً آماده است. توسعه زیرساخت‌های لازم، استفاده مطلوب از ظرفیت‌های قانونی در ایجاد و راه اندازی کتابخانه‌های عمومی، استفاده از توانمندی تمام ادارات، ارگان‌ها، مشارکت و همراهی مردم در کمک به حل مشکلات کتابخانه و ترویج فرهنگ مطالعه کتاب و کتابخوانی، اطلاع‌رسانی و تبلیغات لازم در شناساندن وظایف نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، آگاهی بخشی به آحاد جامعه هدف به اهمیت کتابخوانی در زندگی آن‌ها، نزدیک نمودن رابطه کتاب با مردم و ایجاد فضای آشتی بین مردم و کتاب با استفاده از تمامی ظرفیت‌های موجود در استان و... بخشی از برنامه ها و اقدامات کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت این اداره کل است.

 لطفاً از کتابخانه‌ی مرکزی استان ایلام که در دهه ی مبارک فجر افتتاح شد بگویید.

«کتابخانه مرکزی ایلام»، آرزوی دیرینه مردم استان بوده؛ مرکزی که یار صدیق نظام آموزشی در استان و می‌توان از آن به عنوان مرکز مطالعه علمی نام برد. آینده کتابخانه مرکزی را می‌توان یک دانشگاه مطالعه علمی مردمی در افق استان ایلام دید. با گذشت مدت بسیار کوتاهی از فعالیت آن، بیش از 20 هزار نفر عضو آن می‌باشند. کتابخانه مرکزی شهر ایلام، مرکز دسترسی به اطلاعات علمی و پژوهشی در حوزه‌های مختلف، بخش کودک، بخش نابینایان، سالن مطالعات، بخش مرجع، بخش تخصصی ایثار و شهادت و دفاع مقدس، مرکز مبادلات منابع غنی به صورت آزاد با شتاب بسیار خوبی در حال رشد و خدمات‌دهی می‌باشد و آینده بسیار خوبی در پرونده کتابخانه مرکزی شهر ایلام می‌باشد به هر حال این مرکز فرهنگی با تمام تلخی‌هایی که داشت اما شیرینی‌های خاصی در پیش دارد. از مشکلاتش نمی‌گویم، چون برای رسیدن تعالی باید از سختی‌ها و مشکلات عبور نمود، خدا را شکر از تمامی سختی‌ها و مشکلاتش عبور کردیم، الان احساس خوشحالی می‌کنم، خدا را شکرگزارم که توانستیم از آن نتیجه بگیریم.

علت افتتاح دیرهنگام و طول کشیدن آن چه بود؟

مظلومیت حوزه فرهنگ در توزیع اعتبارات، عدم پیگیری‌های لازم، چند صاحبی و مالکی پروژه، عدم همگرایی مسئولین در گذشته، با آمدن اینجانب همه این موارد با پیگیری‌های لازم و چانه‌زنی وارد فاز جدیدی از تعامل همگرایی، احساس مسئولیت در تحقق آن شد.

 جامعه‌ی روستایی استان از جمعیت مناسبی برخوردار است. در راستای ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی در میان جامعه‌ی هدف چه برنامه ها و اقداماتی در نظر دارید؟

جمعیت استان بیشتر در روستاها و یا حتی شهرهای تازه تأسیس متمرکز شده، ایجاد و توسعه کتابخانه‌های روستایی از سال 1394 در دستور کار قرارگرفت. در این راستا 10 باب ایجاد شده است. هشت مورد در دست اقدام است و در دو روستا هم ساختمان احداث می‌شود می‌توان گفت هشت روستای استان تا پایان سال 1397 به تعداد کتابخانه‌های استان اضافه می شوند و به بهره‌برداری می‌رسند.

 یکی از اقدامات خوب و مؤثر و کاربردی کتابخانه ها، راه اندازی و ساخت قفسه های کتاب در محافلی چون بیمارستان ها، فرودگاه و... است. از اهداف این کار تاثیرگذار بگویید.

بحث ایستگاه مطالعه در اماکن عمومی کار بسیار خوب و مؤثری بود، اما ساز و کار خاصی برای آن پیش‌بینی نشده بود بایستی متولی این کار دستگاه و یا متولی مکان مورد استفاده می‌بود و ما فقط منابع آن را تأمین می‌کردیم.

 آیا این کار ادامه خواهد داشت؟

برای تداوم این کار ما طرح ایجاد کتابخانه مشارکتی را در نظرگرفتیم که دستگاه‌ طرف تفاهم، عملاً وارد کار می‌شود و خدمات بهتری ارائه می‌نماید و از سوی نهاد کتابخانه عمومی کشور به صورت ماهیانه کتاب آن‌ها شارژ و تهیه می‌شود.

 همه می دانیم یکی از راه های مؤثر ترویج و فرهنگ کتاب و کتابخوانی، بردن کتاب به دنیای کودکان و نوجوانان است. در این راستا چه اقداماتی انجام شده است؟

در تمام کتابخانه‌های عمومی استان بخش کودک ایجاد شده، منابع مورد نیاز تقویت شده و از سوی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور علاوه بر تقویت منابع مکتوب نسبت به تهیه اسباب بازی، عروسک و اهرم‌های تشویقی برای ایجاد رغبت در کودکان اقدامات خوبی انجام شده و تداوم دارد، قطعاً این مهم مورد توجه نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور هست و به این موضوع هم توجه ویژه دارند.

 لطفاً از میزان عضویت و تعداد کتاب های موجود در کتابخانه های استان بگویید.

نزدیک به چهل هزار نفر عضو کتابخانه‌های عمومی، مرکزی و مشارکتی در استان می‌باشند. در حال حاضر چهل و یک باب کتابخانه عمومی در استان فعال است. دو کتابخانه روستایی و شهری آماده است که ان‌شاءالله در آینده‌ای نزدیک فعالیت شان آغاز می‌شود. کارهای زیرساختی خوبی در دست اقدام داریم. ده باب کتابخانه در استان در حال احداث می‌باشد که با بهره برداری از آن‌ها تحول بسیار خوبی در استان ایجاد خواهد شد، امیدواریم بتوانیم تا پایان سال 1397 بخش عمده‌ای از آن‌ها را آماده بهره‌برداری نمایم که البته دور از انتظار نیست.

 آیا توسعه،تاسیس و افتتاح کتابخانه در شهر و بخش های استان در برنامه های کاری تان هست؟

همان طور که عرض کردم ما الان ده باب کتابخانه در حال احداث داریم، هشت باب کتابخانه روستایی با کمک خیرین. دنبال کسب مجوز آن‌ها از سوی نهاد هستم، با توجه به پیگیری‌هایی که کردیم در شهرستان‌های آبدانان، مهران، ملکشاهی، بدره، ایلام، ایوان، سیروان از محل اعتبارات سال 1397 برای ساخت کتابخانه با توجه به پیگیری‌های لازم قول‌های مساعد گرفته شده که قطعاً تحقق خواهد یافت. لازم است که عنوان کنم تجهیز 14 دهیاری در استان به کتاب در شهرستان های  ایوان، چرداول و مهران در برنامه ها و اقدامات این اداره کل بوده است. با توجه به برگزاری جلسات انجمن به ریاست فرمانداران محترم، برنامه های که برای سال پیش رو در دستور کار داریم با توجه به قول مساعد فرمانداران، مصوب نمودن اعتبار برای احداث کتابخانه در شهرستان های مهران، آبدانان، بدره و روستاهای چالاب، چنگوله، شهرک اسلامیه، شهر جدید چشمه شیرین بدره، روستای وارگه شهر ایوان، پارک شقایق شهر ایلام، شهرک سرتنگ شهرستان سیروان، شهر ارکواز در ملکشاهی، پیگیری احداث 9 باب کتابخانه از محل اعتبارات استان و مشارکت «بنیاد برکت» که در دشت عباس، دره شهر، عباس آباد دره شهر، ایلام در پارک رزمندگان، ایلام در محله بانبرز، سرابِ ایوان، زنجیره که به بهره برداری رسید. در بخش هلیلان، چهار پروژه کتابخانه‌ای انشالله برای هفته دولت آماده بهره برداری خواهند شد.خوشبختانه با به بهره برداری رسیدن این پروژه ها تا پایان سال 1397 شاهد رشد صد و بیست درصدی کتابخانه ها در استان خواهیم بود.

از نظر تامین نیروی انسانی چه تدابیری دارید؟

از لحاظ تأمین نیروی انسانی به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور همکاری بسیار خوبی دارند به محض به بهره‌برداری رسیدن هر پروژه، بر اساس درجه کتابخانه نیرو به صورت انجمنی یا روستایی برای آن تأمین می‌شود، که حقوق و مزایای آن‌ها از محل 5/0 درآمد شهرداری‌ها تأمین می‌شود.

 تلاش های اداره کل کتابخانه های استان در راستای ترویج، اعتلا و بالابردن فرهنگ مطالعه در میان جامعه بسیار مهم است. آیا این اداره کل با سایر ادارات همسو که اهدافی شبه مشترک دارند، تفاهم نامه و همکاری های مشترک دارد؟

ما بر اساس تعامل و همکاری با تمام دستگاه‌های دولتی، عمومی، غیردولتی و سازمان‌ها و ارگان‌ها و نهادهای انقلابی آمادگی خود را اعلام کرده ایم و در سطح روستاها، بخش‌ها، شهرستان‌ها و مرکز استان با تمامی دستگاه تعامل بسیار خوبی داریم. انعقاد ده‌ها تفاهم‌نامه با ادارات کل در استان و ادارات در مرکز شهرستان‌ها برای استفاده از ظرفیت‌های هر دو دستگاه داریم و در مجموع این تفاهم‌نامه و همکاری‌ها باعث اتفاقات بسیار خوبی در سطح کتابخانه و ادارات در استان رخ داده است.

به عنوان مثال تعامل با ادارات کل بنیاد شهید و امور ایثارگران، حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و شهرداری‌ها، بخش عمده‌ای از مشکلات ما را حل نموده است؛ چه در بحث تأمین منابع مکتوب و چه در بحث منابع مالی که جای تشکر و قدردانی دارد از همه ادارات استان به ویژه در رأس آن‌ها استاندار محترم به عنوان رئیس انجمن کتابخانه‌های عمومی استان، فرمانداران به عنوان رئیس انجمن در شهرستان‌ها که توجه خاصی به بحث کتابخانه‌های عمومی استان دارند.

 برای بالابردن فرهنگ مطالعه و کتابخوانی چه راهکارهایی پیشنهاد می دهید؟

آگاهی بخشی به مردم توسط رسانه‌های جمعی، توجه ویژه دستگاه‌های آموزشی به اولویت مطالعه کتاب و کتابخوانی، تقویت احساس مسئولیت در تمام دستگاه‌های اجرایی فرهنگی به ترویج فرهنگ مطالعه و تلاش در جهت همگانی نمودن ترویج فرهنگ مطالعه با شعار آینده روشن با خانواده کتابخوان باید برای تحقق آن تلاش نمود.

با عنایت به فضای مجازی و تولید کتاب های الکترونیکی و پی دی اف، استقبال مخاطبان از کتابخانه ها کاهش یافته است. برای برون رفت از این مسأله چه تدابیری اندیشیده شده؟

کتاب هیچگاه اهمیت و جایگاه خودش را از دست نخواهد داد. از اهداف نهاد کتابخانه‌های کشور تقویت حوزه الکترونیکی از جمله ایجاد کافی‌نت و سیستم های سرچ و وای فای جهت دسترسی آسان به منابع اطلاعاتی الکترونیکی در کنار منابع مکتوب می‌باشد. الان در تمام کتابخانه‌های عمومی استان و کتابخانه مرکزی، اینترنت هم به صورت رایگان و هم به صورت نیم بها ایجاد شده و سعی و تلاش ما بر آن بوده که  دسترسی آسان به منابع و کتب مورد نیاز در تمامی کتابخانه‌های عمومی استان چه به صورت مکتوب و چه الکترونیکی فراهم نماییم.

 یکی از اقدامات شما حمایت از مؤلفان بومی و خرید مناسب کتاب ها و آثارشان بوده است. لطفا از اهداف این کار بگویید.

از سال 1394 که اینجانب مسئولیت اجرایی اداره کل کتابخانه‌های عمومی را عهده‌دار شدم، یکی از مسائلی که به طور جدی پیگیری نمودم شناساندن نویسندگان بومی استان به مراجعین محترم بود که با ایجاد قفسه نویسندگان بومی و خرید کتاب‌های تألیف شده توسط آن‌ها به این مهم توجه ویژه‌ای شده و ادامه دارد. هدف ما تقویت حوزه نشر توسط نویسندگان توانمند بومی است و هر کس در استان ایلام کتابی را تألیف نماید ما به تعداد کتابخانه‌های عمومی استان خریداری می‌کنیم. اما امیدواریم منابعی که تألیف می‌شوند از غنای بیشتری برخوردار باشند تا مورد استقبال خوانندگان قرار گیرد.

لطفاً از تعداد و مبلغ کتاب های خریداری شده بگویید.

در طول این مدت، بیش از چهل میلیون تومان کتاب از نویسندگان و مؤلفان بومی خریداری نموده ایم و بیش از صد اثر خریداری شده است. به جرأت می‌توانم بگویم با این رویکردی که در اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان شکل گرفته ما در دو سال آینده شاهد تحول بسیار خوبی در حوزه کتابخانه‌های عمومی استان خواهیم بود چرا که در تمامی شاخص‌ها ما روند رو به رشد بسیار مطلوبی داشتیم. هم در بحث توسعه و زیرساخت، هم در تقویت منابع و هم در بحث اطلاع رسانی، هم در بحث آماده سازی مشارکت‌های مردمی چه در واگذاری فضای موردنیاز و چه منابع اهدایی و چه همراه نمودن ارگان‌های دولتی و نهادهای انقلابی و چه کارهای بسیار خوبی که انجام شده و بنده معتقدم بایستی پر انرژی و به صورت میدانی و جهادی وارد عرصه شد که خدا را شکر مجموعه همکاران عزیز و ارزشمند ما چه در ستاد و چه در کتابخانه‌های عمومی در سطح استان با علاقه‌مندی بسیار خوبی تلاش می‌کنند و این مهم بر هیچ کسی پوشیده نیست و اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان از فعال ترین نهادهای فرهنگی استان است که عملاً پای کار است، به امید روزی که در هر خانه یک کتابخانه باشد و اعضای آن کتابخوان باشند. گفتنی است با پیگیری اینجانب از طریق حامیان کتاب 26هزار جلد کتاب کمک آموزشی از سوی بنیاد علمی آموزشی «قلم چی» به کتابخانه های استان اهدا شده، جذب کتاب از سوی دانشگاه تهران، خانه کتاب، گاج و... که امروز شاهد رونق بیش از پیش منابع مکتوب و تقویت منابع بخش کودک و حتی وسایل مورد نیاز کودکان در کتابخانه های عمومی استان هستیم که در دو سال گذشته اتفاق افتاده است. به عنوان مثال در سالروز سوم خرداد در تمام کتابخانه های عمومی استان نشست کتابخوانی پیرامون دفاع مقدس و آزادسازی خرمشهر برگزار شده، یا در ماه مبارک رمضان برنامه های متنوع فرهنگی مانند ختم قرآن، جشن روزه اولی ها و افطار به اعضا برگزار شده است.

لطفاً از کتابخانه ی ویژه ی اعضای روشندل بگویید.

با هدف توجه به اعضای نابینا و رعایت عدالت فرهنگی در میان علاقه مندان به کتاب و کتابخوانی، کتابخانه تخصصی نابینایان، با رایزنی های فراوان و تلاش های گسترده این اداره کل، به همت انجمن نابینایان کشور و با کمک و مشارکت «شرکت سامسونگ» مجهز به بهترین امکانات روز شده و امکان مناسبی برای توجه به این اعضای خاص در استان است.

 میان فرهنگ و سیاست همواره ارتباط و نکاتی ریز و درشت از جنس حساسیت ها و خواسته تقابل ها و تعامل ها و... وجود داشته و البته گاه با توجه به ماهیت هر دو، موجب تضارب آرا در خصوص نوع فعالیت ها و انتصابات در ادارات شده است. نظر شما در این خصوص چیست؟

اینکه اینجانب دارای تفکر اصلاح طلبی هستم، شکی در آن نیست و قطعاً کسی که وارد فعالیت های اجتماعی می شود، بدون شک به یک جریان سیاسی گرایش دارد. به نظر من هر چه افراد از لحاظ بینش و منش سیاسی، شفاف باشند به پیشرفت امور کمک می کنند. اما لازم هست توضیح دهم که اینجانب هیچگاه در امور اداری تحت تصدی و حتی در ارتباط با جامعه که بایستی خدمتگزار همه باشیم، سلایق سیاسی خود را در تصمیم گیری دخالت نداده و نخواهم داد. آنچه برای من مهم بوده، کار و خدمت صادقانه به جامعه می باشد. در امور اجرایی و مدیریتی به هر کس کار و مسئولیتی محول کنم که به درستی انجام دهد، برایم مهم‌تر از سلایق سیاسی است. بارها گفته ام هر کسی با هر نوع گرایش سیاسی، کارش را خوب انجام دهد، از او تشکر می کنم و قدردان تلاش ها و زحماتش خواهم بود. البته عکس این رفتار هم دارم. اگر فردی در هر پست و مسئولیت در این اداره، ناتوان و نسبت به بیت المال که امانت در دست ماست، اهمال‌گر باشد و تلاشی در راستای انجام شرح وظایف مصوب اداری انجام ندهد، قطعاً برخورد قانونی و اداری با وی خواهد شد. به بیان دیگر یا بایستی به وظیفه اش درست و اخلاقی و متعهدانه عمل کند یا جایی برود که توان و ظرفیتش  متناسب با آن باشد .

 یک نگاه و تجربه ی کاری از زبان شما؟

بنده در طول مدت سه سال مسئولیتم، اول به ثبات در پست و مسئولیت اعتقاد داشته و به آن عمل کرده ام، زیرا معتقدم که اداراتی که ماهیت فرهنگی دارند، به آرامش و تدبیر مدیریتی و تزریق امنیت روحی روانی به همکاران و نیز مباحث رفاهی نیاز دارد. آرامش روانی و دادن فرصت های اصلاحی به برخی همکاران، لازمه‌ی مدیریت فرهنگی است. در بحث انتصابات که عنوان کردید، با حفظ وضع موجودی که تحویل گرفتم، بر اساس قانون و اختیارات اداری از تمام افراد توانمند از هر دو گرایش سیاسی در پست های خالی و یا جابجایی ها استفاده نموده ام، به نحوی که در مجموعه اداره کل، تعادل خوب و مناسبی هم در حوزه استفاده از تمام شهرستان ها در ستاد و هم در کتابخانه مرکزی استان وجود دارد. همچنان که قبل تر گفتم، هدف من خدمت صادقانه و خالصانه بوده و تلاش در راستای ترویج فرهنگ مؤثر و مهم کتاب و کتابخوانی در استان بوده و هرگز مباحث سیاسی و برخی حاشیه های کاری که موجب وقفه و اهمال در کار شود را نمی پذیرم. همه ی ما در این اداره کل با هر گرایش سیاسی، موظف به تکلیف و انجام وظایف اداری و تلاش در راستای اعتلای فرهنگ کتابخوانی هستیم، زیرا در نهایت همه کارمند دولت هستیم و خادم مردم. تلاش کنیم که به قول شاعر: خدایا چنان کن سر انجام کار/ تو خشنود باشی و ما رستگار.

 بی شک در تمام مجموعه های اداری توجه به مباحث رفاهی در میان همکاران یکی از شاخصه های مدیریتی به شمار می آید. ممکن است بفرمایید که در اداره کل کتابخانه های استان در این خصوص چه اقداماتی انجام شده؟

به نکته‌ی مهمی اشاره کردید. توجه به مباحث رفاهی و تأمین امور و حل مشکلات فردی همکاران یکی از وظایف اسلامی، اداری، انسانی و اخلاقی مدیر یک مجموعه است. همکاران عزیز ما در کتابخانه های عمومی استان به خوبی می دانند که نهاد کتابخانه های عمومی کشور در طول چهار سال گذشته دقت خاصی نسبت به خواسته های رفاهی و مشکلات شخصی و خانوادگی کتابداران عزیز داشته و حتی الامکان در اولین فرصت به خواسته های آنها رسیدگی کرده و رفاهیات معمول هم ماهانه به کتابداران پرداخت و تمام رفاهیات و حقوق و مزایای کارکنان و پرسنل به صورت متمرکز از تهران برای همه در نظر گرفته می شود.

ممکن است توضیح کامل‌تری بفرمایید؟

در بحث رفاهیات در محیط کاری برای کتابداران و اعضای محترم هم از محل اعتبارات استانی و هم از اعتبارات نهاد کتابخانه های عمومی کشور و هم از محل نیم درصد واریزی شهرداری ها، مشکلات مربوط به کلیه کتابخانه های عمومی استان بر طرف شده به طوری که امروز مجهز و در به‌روزترین امکانات سرمایشی، گرمایشی، امکانات الکترونیکی و سایر موارد از وضعیتی بسیار مطلوب برخوردار هستند. به جرأت می توان گفت که کتابخانه های عمومی استان ایلام از وضعیت نسبتاً مناسبی برخوردار است و سعی و تلاش این اداره کل بر رفع تمام مشکلات می باشد.

 در کتابخانه های عمومی استان چه برنامه و فعالیت های ادبی و فرهنگی برگزار می شود؟

در کتابخانه های عمومی استان علاوه بر عضوگیری، امانت کتاب، حفظ و نگهداری از این امانت گرانبها، برنامه های متنوع فرهنگی اعم از نشست کتابخوان، نقد و بررسی کتاب، دریافت کتاب های اهدایی، اهدا کتاب به روستاییان، نشست کتابخوان مدرسه ای، برگزاری جشنواره بین المللی کتابخوانی رضوی، اجرای برنامه های فرهنگی با توجه به تقویم اجرایی و مناسب ها در طول سال، طرح کتاب گردی در روستاها و محلات هدف در استان و... برگزار و اجرا می شود.