بخند و بخندون.../خنده ی تلویزیونی مضر است؟

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛ دهه 70 با ظهور استعدادهای طنز تلویزیونی مانند: مهران مدیری، رضا عطاران، سعید آقاخانی و... برابر بود که حالا هر کدام از این بازیگران تجربه کارگردانی را دارند و جز مهران مدیری که برنامه ترکیبی «دورهمی» را اخیرا داشت، هیچکدام برای تلویزیون کار نمی کنند و برنامه طنز شاخصی جز «خندوانه» دیده نمی شود. حتی پیمان قاسم خوانی که سال ها به عنوان نویسنده تراز اول طنز تلویزیونی شناخته می شد، به سمت کارگردانی و ساخت فیلم «خوب، بد، جلف» گرایش پیدا کرد. در تلویزیون همیشه ممیزی ها دست و پاگیرند و نویسندگان به دلیل آزادی بیشتر ترجیح می دهند که یا برای سینما بنویسند یا در زمینه شبکه نمایش خانگی فعالیت کنند. انگار تلویزیون سکوی پرشی برای این بازیگران محسوب می شود تا به عرصه پردرآمد سینما قدم بگذارند. نسل بازیگرانی که امروز در زمینه طنز تلویزیونی فعالند در حال پیر شدن هستند و در عین حال هنرمندانی که بتوانند جایگزین این بازیگران شوند، بسیار کم هستند. به جز این، بسیاری از بازیگران، کارگردانان و نویسندگان نتوانسته اند همگام با نیازهای طنز جامعه پیش بروند و این نوعی شکاف ایجاد کرده است. در گزارش پیش رو، بر اساس صحبتی که با هنرمندان، کارگردانان و نویسندگان داشتیم، به جای خالی طنز در سریال های تلویزیونی می پردازیم که در ادامه از نظر می گذرانید:

حراست از آثار طنز را به جای هرس به کار ببریم

امیر کاظمی بازیگر سریال «لیسانسه ها» نیز در پاسخ به اینکه آیا برنامه های ترکیبی می توانند پاسخگوی نیاز مردم به طنز باشد، توضیح داد: با وجود اینکه این برنامه ها مفرح هستند، اما نمی توانند پاسخگوی نیاز مردم به طنز باشد. از طرفی هم آثار کمدی کمی در تلویزیون تولید می شود و یکی از دلایل آن بی پولی سازمان است.

بازیگر سریال «شمعدونی» ادامه داد: ممکن است تولید سریال های الف ویژه در اولویت باشد تولید کار کمدی برای آن ها ضعیف باشد. اگر بتوانند با وجود فشار اقتصادی و اجتماعی تولید اثر کمدی را در اولویت بگذارند، اتفاق بهتری می افتد. مردم هم ثابت کردند بیشتر طرفدار کارهای کمدی هستند. من نیز به عنوان بازیگری که کار کمدی انجام داده و مخاطب داشته، ترجیحم این است که کمدی کار کنم تا حال مردم بهتر شود.

او با اشاره به اینکه نبود اثر کمدی به نبود نیروی انسانی لازم بر می گردد، افزود: من بازیگران را به طنز و جدی تقسیم نمی کنم، اما تاریخ نشان داده کسی که کار کمدی موقعیت انجام می دهد، بازی کردن در کار جدی برایش راحت تر است و می تواند موفق تر باشد. در کمدی وقتی به موفقیت نسبی برسید؛ یعنی بازیگر بهتری نسبت به کسی هستید که کار جدی انجام می دهد.

بازیگر سریال«گشت ویژه» خاطرنشان کرد: سازمان صداوسیما در زمینه کارگردانی و نویسندگی طنز بیشتر کمبود دارد. از دوران طلایی تلویزیون که آقایان عطاران، مدیری و سروش صحت بودند، تنها سروش صحت باقی مانده که باید متن و کارگردانی را به عهده بگیرد و عملا تلویزیون نیروی دیگری ندارد. تلویزیون باید در انتخاب آدم ها برای کار کمدی خطر کند و به عنوان مثال، سراغ بازیگرانی بیاید که تجربه کار کمدی دارند.

کاظمی با اشاره به کمبود نسل تازه نفس طنز تلویزیونی بیان کرد: تلویزیون باید شروع به تولید کارهایی کند که نسل جدید بتوانند بیایند و مهمتر آن است که بتواند این آدم ها را حفظ کند. معمولا وقتی این آدم ها شناخته می شوند، تلویزیون تلاشی برای حفظ آن ها نمی کند. ما حتما نیاز به نسل جدیدی از بازیگران طنز داریم که هم منتقدان و هم مردم را راضی کنند. بازیگران جدید هم باهوشند و هم با استعداد و ما کارگردان نسل جدید کمدی نداریم و این ضعفی است که تلویزیون باید آن را برطرف کند.

او در پاسخ به اینکه تا چه اندازه ممیزی در کار بازیگر دخیل است، گفت: بازیگر کمترین ضربه را از کار ممیزی می خورد و به نظرم بیشترین ضربه را نویسنده و کارگردان می خورند، چون روی این شوخی ها فکر و طراحی کردند و بعد یک نفر در سازمان تشخیص به حذف این شوخی ها می دهد.

کاظمی در خصوص نسخه های سانسور نشده «لیسانسه ها» نیز گفت: یکماه پیش نسخه تدوین شده و بدون سانسور آن ویدئوها پخش شد و متوجه شدم شبکه جام جم «لیسانسه ها» را بدون هیچ ممیزی پخش کرده است و معلوم است که خیلی بانمک و جذاب است. این اتفاق در خصوص «شمعدونی» هم افتاد و در زمان پخش همه با آن برخورد کردند، اما دو سال بعد آی فیلم به طور کامل پخش کرد و استقبال شد. وقتی مردم از کاری استقبال می کنند، به جای هرس باید از آن حراست کنیم.

نمی توانیم با معیارهای 20 سال پیش درباره ممیزی تصمیم بگیریم

جواد افشار کارگردان سریال «آنام» در پاسخ به اینکه آیا برنامه های ترکیبی مثل «خندوانه» و «دورهمی» می تواند پاسخگوی نیاز مردم به طنز باشند، گفت: طنز تعریف مستقلی دارد و برنامه های ترکیبی تنها پاسخگوی نیاز مردم به طنز نیستند. طنز گستره وسیعی دارد و کاری با ویژگی های خاص است و ما سالهاست چنین طنزهایی نداریم و اشتباه از رویکردها و برنامه های تلویزیون است. عرصه برای طنازان، بازیگران، نویسندگان و کارگردانان تنگ شده و بی توجهی نسبت به آن صورت گرفت که بخشی ریزش کردند و از دایره توجه تلویزیون خارج شدند و عده ای هم به دام کارهای دیگری افتادند که متأسفانه از قابلیت های طنز خود دور شدند.

افشار ادامه داد: مخاطب به شدت به طنز احتیاج دارد و صحبت درباره کم کاری ها بحث جداگانه ای می طلبد. به طور کلی، حال عمومی جامعه خوب نیست و افرادی که باید طناز باشند، حال خوبی ندارند. نیاز ما عمیق تر است و امیدوارم شرایط دگرگون شود، چون مردم در مضیقه هستند و موارد اقتصادی موجب از بین رفتن شادی در وجود آدم ها شده است و طنازی و لبخند پیدا نمی شود.

کارگردان «گل یا پوچ» در خصوص اینکه چرا کارهای نویسندگان در اجرا خوب نمی شود و فیلمنامه خوبی برای طنز نوشته نمی شود، گفت: شرایط ما شبیه این است که بخواهیم در یک مجلس عزا لطیفه بگوییم، چون حال عمومی جامعه ما غمگین و ماتم زده است. با این روحیات کدر و مغموم و شکست خورده، نمی توانیم مردم را بخندانیم و اگر بخواهیم کار طنزی انجام دهیم، بدتر می شود. خنده زمانی خوب است که از درون باشد و دلمان شاد باشد.

او در رابطه با اینکه ممیزی و تغییر سلیقه مخاطب نسبت به گذشته چقدر در این قضیه نقش دارد، بیان کرد: به طور مثال زمانی ترکیب فولکس قورباغه ای و ژیان در خیابان ها برای ما خنده دار بود، اما دیگر این ماشین ها را نمی بینیم و باید از امثال پراید لذت ببریم به آن لبخند بزنیم و به نظرم این داشته ها حال خوبی ندارد. سطح سلیقه مردم تغییر کرده و ما دائم از تلویزیون جنگ و تهدید می بینیم و بیشتر با اضطراب ها و دغدغه ها زندگی می کنیم.

کارگردان سریال «کیمیا» با اشاره به اینکه ممیزی در تمام زمینه ها وجود داشته، عنوان کرد: گاهی در شرایطی کسانی آمدند و تصمیماتی گرفتند که برای یک برهه زمانی خاص بود و شاید کارامد، اما متأسفانه تبدیل به ریل شد و اگر کارگردانان یا دیگر عوامل هنری از این ریل خارج شوند، توبیخ می شوند.

افشار خاطرنشان کرد: باید تمام فاکتورهای لازم برای هر اثری با شرایط روز محاسبه شود. اگر کسی بر اساس سلیقه و نگاه تنگ نظرانه تصمیمی گرفته، دیگران هم بر همین اساس حرکت می کنند، اما اقتضائات جامعه باید به روز باشد و ما در تمام زمینه ها به چنین چیزی احتیاج داریم.

او با طرح این سوال که چرا باید در خصوص ممیزی با معیارهای 20 سال پیش تصمیم بگیریم، گفت: در پخش تلویزیونی این موضوع به شدت دیده می شود و به سلایق و علاقه های مردم لطمه می زند.