افزایش معنا دار صادرات نفت ایران در نخستین ماه بازگشت تحریم‌ها

به گزارش خبرگزاری برنا و به نقل از بلومبرگ، تحریم‌های آمریکا با هدف صفر کردن صادرات نفت ایران در نیمه شب اجرایی شد ولی سرسختی آغازین دونالد ترامپ با نزدیک شدن موعد مقرر تعدیل شده است. با اعطای معافیت به کشورهایی که خرید خود را از ایران متوقف کرده بودند، اکنون صادرات نفت ایران در ماه نوامبر افزایش می یابد نه کاهش.

این تحریم‌ها «سخت ترین تحریمهای تاریخ» اعلام شدند و هدفشان جلوگیری از صادرات نفت ایران است ولی واقعیت این است که طبق انتظار پیش نرفته‌اند. در 6 ماه قبل از اجرایی شدن تحریم ها تاثیر آنها شبیه به تحریم‌های باراک اوباما، رئیس‌جمهور قبلی آمریکا در سال 2012 به نظر می‌رسد .

با رسیدن به موعد مقرر در نوامبر، مشخص شد خریدارانی که قبول کرده بودند خرید نفت از ایران را کاهش دهند اکنون از این تحریم‌ها معاف شده‌اند. در ماه اوت جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا گفت «این معافیت ها بسیار کم و محدود هستند». این هفته مشخص شد که آمریکا موافقت کرده به هشت کشور اجازه دهد از ایران نفت بخرند. جزئیات این توافقنامه چندان مشخص نیست. هر چند مایکل پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا قول داده نام این کشورها را در روز دوشنبه اعلام کند. این هشت کشور شامل چین و هند بزرگترین خریداران نفت ایران و سایر متحدان اصلی آمریکا در آسیا مثل ژاپن و کره جنوبی می شوند . به ترکیه هم اجازه خرید نفت ایران داده شده ولی این معافیت ها به اروپا نرسیده است. مشخص نیست این معافیت‌ها هر چند وقت یکبار باید تمدید شوند یا خریداران چقدر باید خرید خود را کاهش دهند تا جریمه نشوند.

در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما معافیت‌ها 6 ماه طول کشید و در صورتی تمدید می‌شد که کشورها 20 درصد در این مدت خرید خود را کاهش می دادند. انتظار می رود شرایط در دوره ترامپ حداقل به همین اندازه سخت باشد .

یک تفاوت بزرگ با تحریم های دوره اوباما این است که تحریم‌های ترامپ شامل صادرات میعانات گازی هم میشود، یک نوع سبک نفت که از میادین گازی استخراج می‌شود. این صادرات برای ایران اهمیت زیادی دارند چون استخراج آنها از میدان پارس جنوبی مشترک با قطر افزایش یافته است ولی انتظار می‌رود صادرات آن دوباره کم شود، چون یکی از پالایشگاه‌های جدید قصد دارد این میعانات را برای مصرف داخلی پالایش کند.

اکثر خریداران نفت ایران از ماه مه موضعی محتاطانه در پیش گرفتند. فرانسه و کره‌جنوبی هر دو در ماه ژوئن خرید از ایران را متوقف کردند. اسپانیا و ژاپن هم این کار را در سپتامبر انجام دادند ترکیه واردات نفت از ایران را نسبت به تابستان گذشته نصف کرده و ایتالیا و یونان هم خرید نفت را کاهش داده‌اند. صادرات به هند هم پس از افزایش در اوایل تابستان اکنون کاهش یافته است . چین بزرگترین خریدار نفت ایران هنوز واردات نفت را کاهش نداده گرچه دولت چین اعلام کرده حداقل دو شرکت دولتی آن از ایران نفت نمی‌خرند.

معافیت های انتخابی ترامپ احتمالاً باعث می‌شود کره و ژاپن خرید مقادیر کمی نفت از ایران را در ماه نوامبر از سر بگیرند. این مقدار به 300 هزار بشکه در روز می‌رسد در حالی که خرید کلی آنها در سال گذشته دو برابر این مقدار بوده است. شرکت‌های دولتی چین هم به بازار برمی‌گردند البته این افزایش خرید با کاهش بیشتر خرید اروپا جبران می‌شود. خرید اروپا در ماه گذشته کمتر از 100 هزار بشکه کاهش داشت.

برای اطمینان از اینکه ایران دسترسی محدودی به پول فروش این نفتها دارد، پرداخت ها به ایران در حساب های تضمینی در کشورهای خریدار نگه داشته می‌شوند ولی افزایش صادرات نفت خام ایران در اولین ماه از آغاز تحریم ها دقیقا آن چیزی نیست که ترامپ منتظرش بود.