تخریب هویت کودکان با استفاده از فضای مجازی

 وی عنوان کرد: تقارن برگزاری همایش با موضوع هویت کودکان ایران اسلامی با میلاد مبارک حضرت محمد (ص)، تقارن مبارکی است زیرا آن حضرت تغییر و تحول در سنت و سیره ای ایجاد کردند که پایه گذار یک هویت جدید شد.

بطحایی خاطرنشان کرد: پیامبر اکرم (ص) بسیاری از سنت های غلط را از بین برد و اینها همه تغییری بود که هویت اسلامی را پایه گذاری کرد و امروز شاهدیم که این هویت همه ذخیره ارزشمند ما در جامعه است.

وزیر آموزش و پرورش عنوان کرد: موضوع هویت همانطور که در مقالات متعددی که به رشته تحریر درآمده، یکی از مهمترین مولفه های شخصیتی و یکی از مهمترین مولفه های رفتاری و منش افراد است که قالب این هویت در دوران کودکی و نوجوانی شکل می گیرد.

وی خاطرنشان کرد: بخش عمده ای از کیستی و چیستی، ویژگی های رفتاری و شخصیتی افراد، غالبا در دوران کودکی و نوجوانی شکل می گیرد و البته یکی از مهمترین محیط هایی که این هویت در آن شکل می گیرد و قوام و عمق پیدا می کند، خانواده است.

بطحایی عنوان کرد: خانواده یکی از مهمترین و اصلی ترین محیط هایی است که هویت بچه ها در آن شکل می گیرد و ساخته و پرداخته می شود اما متاسفانه خانواده در معرض تهدیدهای مختلف قرار گرفته است.

وزیر آموزش و پرورش اظهار داشت: گسست بین نسلی، نقش، محوریت و مرجعیت خانواده را در پرداختن به هویت دارد کاهش می دهد و بچه ها کم کم دیگر پدر و مادر را الگوی خود قرار نمی دهند و دیگر مانند گذشته پوشش، ادبیات، رفتار و ... پسرها دیگر مثل پدرها نیست.

وی افزود: پسرها مرجعیت الگویی برای هویت را تغییر داده اند و کم کم نوجوانان و جوانان از گروه های همسال و دوستان خود الگوگیری می کنند که یکی از دلایل آن گسست بین نسل ها است.

بطحایی یادآور شد: نقش خانواده هنوز در دوره دبستان و پیش دبستانی و در دوران خردسالی پررنگ است و نقش مدرسه در هویت بخشی در دوره پیش دبستانی در مقایسه با خانواده کمتر است و خانواده ها هستند که همچنان بیشترین تاثیرگذاری را در هویت سازی کودکان بر جای می گذارند و این نقش در رده های سنی نوجوانی و جوانی به سرعت در حال تغییر است.

وزیر آموزش و پرورش عنوان کرد: گسست بین نسلی نقش خانواده ها را به شدت در هویت بخشی کاهش می دهد به نحوی که اکنون 24 میلیون و 196 هزار خانواده در کشور داریم که طی 40 سال گذشته، 3.4 برابر شده و یکی از دلایلی که نقش خانواده ها در این هویت بخشی کاهش یافته، افزایش سن ازدواج است.

بطحایی گفت: میانگین سن ازدواج از 26.6 سال در سال 85 به 29.2 در سال جاری افزایش یافته و سن ازدواج به طور میانگین سه سال افزایش یافته است ضمن اینکه خانواده ها نیز کوچکتر و کم جمعیت تر شده اند به نحوی که از 5.2 در سال 70 به 3.5 رسیده است.

وی تاکید کرد: این شاخص ها و بسیاری دیگر از شاخص هایی که در مورد آن تحقیق به عمل آمده، همه نشان می دهد که سهم خانواده ها در تاثیرگذاری هویت در کودکان و نوجوانان و جوانان رو به کاهش است و در مقابل آن، سهم گروه همسالان در حال افزایش است و این دقیقا همان چیزی است که آموزش و پرورشی ها باید بیشتر به آن توجه کنند.

بطحایی گفت: نقش نظام آموزش و پرورش و همسالان دارد گسترده تر می شود و نقش خانواده ها کمتر می شود بنابراین ما در دوره پیش دبستانی باید توجه بیشتری به خانواده ها از حیث نقشی که در هویت بخشی برای بچه ها دارند، به عمل آوریم.

وی اظهار داشت: در دوره پیش دبستانی مثل دوره نوجوانی و جوانی نمی توانیم جای خالی خانواده را در هویت بخشی پر کنیم زیرا مرجعیت اثرپذیری و هویت پذیری کودکان در دوره پیش دبستانی و دبستانی هنوز خانواده است.

وزیر آموزش و پرورش افزود: اگر خانواده ها به این بخش بی توجه باشند، تلاش های ما اگر هم موفق آمیز باشد، در دوره جوانی و نوجوانی با شکست مواجه خواهد شد بنابراین نمی توانیم ارتباط خود را با خانواده ها در دوره دبستان و پیش دبستانی مثل گذشته نگاه داریم.

وی عنوان کرد: نقش خانواده ها به ویژه در هویت بخشی در کودکان بسیار حائز اهمیت است و امروز با هجمه سنگینی که برای تخریب هویت کودکان به ویژه با سوء استفاده از فضای مجازی وجود دارد، متاسفانه خانواده ها به نقش خود کم توجه هستند و متوجه نیستند که یک کودک چهار ساله مانند یک دوربین فیلمبرداری کاملا از رفتار پدر و مادر و خواهر و برادر خود فیلمبرداری می کند و ریشه های او به این ترتیب شکل می گیرد.

بطحایی بیان کرد: رفتارهای در محیط خانواده، برنامه های تلویزیونی و .... همه در رفتار کودکان اثر دارد زیرا شالوده های رفتار و هویت کودکان از همینجا شکل می گیرد بنابراین پر کردن جای خالی خانواده ها برای هویت سازی و تعمیق هویت از عهده آموزش و پرورش خارج است.

وزیر آموزش و پرورش تاکید کرد: ما باید به شدت در حوزه آموزش خانواده ها سرمایه گذاری کنیم و این کار را آغاز کرده ایم و امروز با افتخار می گوییم که 70 درصد کودکان واجد شرایط در پیش دبستانی ها مشغول یادگیری هستند که این عدد تا هفت سال پیش 11 درصد بوده و جمهوری اسلامی با موفقیت در این زمینه توانسته یک گام بسیار جدی و بلند در حوزه تعلیم و تربیت و آموزش عمومی بردارد و این اتفاقا از مواردی بوده که با کمترین حمایت دولت اتفاق افتاده است.

وی افزود: با تلاش های همکاران ما و مشارکت خانواده ها این موفقیت بزرگ برای نظام تعلیم و تربیت به دست آمده و باید در دوره پیش دبستانی به ویژه با توجه به اینکه نقش تربیت و هویت را خانواده ها تعیین می کنند، باید کار را با جدیت ادامه دهیم.

بطحایی یادآور شد: مربیان پیش دبستانی تحت آموزش متمرکز قرار گرفته اند تا شاهد حضور مربیان حرفه ای در مهدکودک ها باشیم و انتقاد داریم از اینکه برخی مهدکودک ها نسبت به تخصص مربیان خود بی توجه هستند زیرا شاهد اتفاقاتی هستیم که به نام شادی و نشاط، تاثیراتی بر بچه ها گذاشته می شود، که بسیار مخرب است.

وی بیان کرد: اصلا یکی از دلایلی که آموزش زبان خارجی از پایه های پایین و در دوره پیش دبستانی، ضررش را بیش از نفعش می دانیم این است که آموزش زبان خارجی حامل فرهنگ است و این فرهنگ بر هویت بچه ها تاثیرگذار است و شالوده های فرهنگ کودکان را شکل می دهد و بعدها تغییر آن در دوره های بالاتر دشوارتر است.

وزیر آموزش و پرورش تصریح کرد: در دوره پیش دبستانی سیاست ما در تعمیق هویت بچه ها، ارتباط و تعامل بیشتر با خانواده ها و آموزش خانواده هاست که برنامه های در دست اقدام در این زمینه داریم.

وی عنوان کرد: در دوره های تحصیلی در رده سنی نوجوانان و جوانان چه بخواهیم چه نخواهیم، گروه همسالان دارد مرجعیت بیشتری نسبت به خانواده ها در هویت بخشی پیدا می کند و بچه ها در این رده سنی به همسالان خود بیشتر نگاه می کنند.

بطحایی خاطرنشان کرد: البته همه گروه همسالان در مدرسه و تحت مدیریت و اختیار آموزش و پرورش نیست اما اگر کیفیت کار تعلیم و تربیت در مدرسه افزایش یابد، می توانیم این فرصت مناسب را به داخل مدرسه بکشیم، یعنی به جای اینکه دانش آموز ما که آینده ساز کشور است، در کوچه و خیابان دوست و همسال خود را پیدا کند، در داخل مدرسه این فضا را ایجاد کنیم.

وی اظهار داشت: ایجاد فضا با سخنرانی و شعار امکان پذیر نیست و اگر داریم تلاش می کنیم که محیط آموزشی را تبدیل به یک محیط یادگیری فعال، موثر و لذت بخش کنیم، یکی از دلایل آن این است.

بطحایی عنوان کرد: فضای فیزیکی آموزشی ما باید این امکان را برای معلم فراهم کند، معلم با دوازده جلد کتاب درسی و 40 دانش آموز در یک  کلاس کوچک و یک زمان محدود، نمی تواند نقش خود را ایفا کند بنابراین باید فضای آموزشی را تغییر داده و فضای کلاسها را گسترش دهیم تا معلم بتواند نقش خود را ایفا کند.

وی تصریح کرد: اگر دولت و خانواده و همکاران ما در  آموزش و پرورش کیفیت کار مدرسه را بالا نبریم، به ویژه در دوران جوانی و نوجوانی که خانواده ها به تدریج نقش مرجعیت خود را از دست می دهند، دچار مشکل خواهیم شد.

بطحایی تاکید کرد: جای خالی خانواده را باید مدرسه پر کند و بتواند محیطی ایجاد کند که بچه ها در مدرسه نقش الگوبرداری و تعمیق هویت خود را از محیط مدرسه و برنامه های آموزشی مدرسه کسب کنند.

وی ادامه داد: یکی از دلایلی که همکاران ما این برنامه ها را به سختی جلو می برند، این است که با دست خالی این کار را انجام می دهیم اما بدانید که پرچمدار این موضوع در استانها و مناطق، حوزه معاونت آموزش ابتدایی است.

وزیر آموزش و پرورش خاطرنشان کرد: استفاده از کتابهای کمک آموزشی، برای بچه ها در دوره ابتدایی سم است و زیرا بچه ها را از مدرسه جدا کرده و یادگیری را طاقت فرسا و تلخ کرده زیرا فشار بسیاری به کودکان ما وارد می کند در حالی که این کودکان باید زندگی کردن را در مدرسه یاد بگیرند و ویژگی های هویتی را تامین کنند.

بطحایی عنوان کرد: حذف کتابهای درسی در دوره ابتدایی گام اول است و مسئولیت اصلی آن با معاونت آموزش ابتدایی است و این سیاست مهم آموزش و پرورش است و تا زمانی که بطحایی باشد، این سیاست باید محقق شود.

وی از مدیران و معاونان آموزش ابتدایی خواست با سرکشی های مستمر، آموزش های مداوم، پیگیری های جدی، تلاش کنید مدرسه ها را به مدارس با نشاط تبدیل کنید و به طور قطع این کار با یک ماه و دو ماه و یک سخنرانی هیجانی محقق نمی شود اما باید اینقدر تکرار و تذکر و سرکشی شود که این سیاست مهم آموزش و پرورش نهادینه باشد.

وزیر آموزش و پرورش تصریح کرد: مدارس ابتدایی ما باید از این آلودگی ها تصفیه شود و بچه ها باید در مدارس ابتدایی بتوانند نفش بکشند و از یادگیری خود لذت ببرند.

بطحایی با اشاره به دستور خود برای پخش فوتبال در مدارسی که امکان آن وجود دارد، افزود: آن روز نمی دانستم که این اقدام اینقدر آثار مثبت دارد و صدها پیام رسید که بسیاری از فرزندان خانواده ها از روزهای بعد با اشتیاق دیگری به مدرسه رفتند.

وی تاکید کرد: اگر من و شما به عنوان معلمان حرفه ای کار خود را بلد باشیم، همان پخش فوتبال، درس است و بچه ها یاد می گیرند همدیگر را تحمل کنند و اگر عصبانی شدند، باید عصبانی شدن خود را کنترل کنند و این مسائلی است که با ایجاد چنین شرایطی یاد می گیرند.

وزیر آموزش و پرورش خاطرنشان کرد: تغییر ماهیت تکالیف نیز باید مرتب تکرار شود البته نگفتیم تکالیف حذف شود بلکه گفتیم ماهیت آن تغییر کند و باید به تدریج به سمتی برویم که تکالیف در مدرسه انجام شود و در خانه تکالیف باید مهارت محور شود.

وی افزود: امسال برنامه ویژه مدرسه که برای شش پایه تحصیلی یعنی ابتدایی دوم و متوسطه اول شروع کردیم این است که دو ساعت در اختیار معلم و مدیر مدرسه باشد و برنامه رسمی قطع شود و دو ساعت با چارچوبی که ارائه شده، متناسب با نیاز مدرسه و کلاس برنامه ارائه دهد.

بطحایی اظهار داشت: امسال برای سه پایه اول ابتدایی اتاق بازی های آموزشی را راه اندازی خواهیم کرد البته می دانیم سخت است و سنگ اندازی زیاد می شود اما نمی توانیم صبر کنیم که یک روز همه چیز کامل شود.

وی بیان کرد: این اتاق ها باید راه اندازی شود تا فرآیند یادگیری با بازی با اسباب بازی اتفاق بیفتد و در 10 استان کشور این طرح را اجرایی می کنیم و بعد به تدریج آن را گسترش خواهیم داد.

وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: همچنین در اردیهشت 98 جشنواره ملی مدارس موفق را به مدت سه روز برگزار خواهیم کرد که در آن تجربیات موفق مدارس ارائه می شود و کارگاه هایی خواهیم داشت که این کارگاه ها در اشاعه روش های جدید مدیریت آموزشی اثرگذار خواهد بود و امیدواریم بتوانیم به تدریج این جشنواره را به یک جشنواره سراسری که نقطه عطفی برای روش های نوین یادگیری است، تبدیل کنیم.