باخت برابر ژاپن فاجعه نیست/ پایان کی روش و لزوم تداوم مسیر ۸ساله

خبرگزاری برنالرستان -گروه ورزشی/اختصاصی : ایران با شکست برابر ژاپن از راهیابی به فینال جام ملت های آسیا 2019بازماند تا ضمن متحمل شدن شکستی سنگین ، حسرت حضور تیم ملی فوتبال ایران برای حضور در فینال این بازیها 47ساله شود.

در تاریخ بازیهای تیم ملی فوتبال ایران برابر ژاپن ، نتیجه بازی امشب در امارات ، سنگین ترین شکست تاریخ ایران از سامورایی هاست که با سرمربیگری هاجیمه موریاسو رقم خورد .

کارلوس کیروش در هشت سال حضور در ایران و 100بازی هدایت تیم ملی فوتبال ایران به استثنای بازی امشب با هیچ کدام از سه قدرت آسیایی یعنی ژاپن، عربستان و استرالیا روبرو نشده بود و به استثنای یک بازی دوستانه با ژاپن در ورزشگاه آزادی که به تساوی یک بر یک رسید این مربی پرتغالی برابر هیچکدام از این سه قدرت آسیا قرار نگرفته بود.

شاید کی روش پس از هشت سال مربیگری در ایران همانگونه که خودش نیز در نشست خبری پس از بازی عنوان کرده است ،به پایان راه رسیده و دیگر او را بعنوان سرمربی روی نیمکت یوزهای ایرانی نبینیم اما با پرهیز از احساس و ناراحتی از شکست سنگین برابر سامورایی ها باید با یک واکاوی همه جانبه و واقع گرایی به ناکامی تیم ملی ایران در رسیدن به فینال جام ملت های آسیای 2019نگاه کنیم .

شکست سنگین و تلخ تیم کی روش برابر ژاپن را باید از دو منظر غیر فنی و ساختاری و منظری فنی بررسی کرد . در منظر نخست ما باید واقعیت های فوتبال خود را بپذیریم و به این نکته مهم وکلیدی اعتقاد داشته باشیم که ایران حتی اگر قهرمان جام ملت های آسیای 2019می شد نمی توانست واقعیت های فوتبال خود را پنهان کند ،همان واقعیت هایی که سالهاست ما را پشت دیوارهای بلندی از ناکامی ها در رده های ملی و باشگاهی قرار داده و ما نمی خواهیم آنها را به طوردقیق و عمیقی بررسی و برای رفع آنها نسخه ای بلند مدت تجویز کنیم .

واقعیت این است که فوتبال ما در رده باشگاهی پس از قهرمانی در سال ۱۳۷۱ یعنی فصل ۹۳–۱۹۹۲ در  جام باشگاه‌های آسیا با هدایت فیروز کریمی در طول 26سال اخیر هیچگاه قهرمان آسیا نشده است ،  تیم فوتبال المپیک ایران نیم قرن است که اسیر سوء مدیریت است و می‌بازد و حسرت می‌خورد ، المپیک ایران پس از صعود به جمع هشت تیم پایانی المپیک 1976مونترال و تحریم مسابقات المپیک 1980مسکو در هیچ دوره ای به المپیک راه پیدا نکرده است ، تیم ملی فوتبال ایران 43سال است در حسرت رسیدن به فینال رقابت های جام ملت های آسیا مانده و پس از قهرمانی در جام ملت های 1976با هدایت مهاجرانی همواره در 43سال اخیر پشت دیوار بلند فینال این رقابت ها بازمانده و همواره ناکام مرحله نیمه نهایی بوده است .

در سطح پایه فوتبال ما اسیر دلال بازی و عدم توجه به مدارس فوتبال است ، در فوتبال باشگاهی لیگ های ما با وجود هزینه های سرسام آور اما با تغییرات متنوع مربیان و فقر بازیکن شاخص و تاثیر گذاری خارجی مواجه است . در حوزه مدیریتی فوتبال ما در سایه بی برنامه ای قرار گرفته و هنوز نتوانسته است برای فردای خود فکری عاجل کند .

در کنار این ضعف های ساختاری ما انتظار داریم در فوتبال به انتهای آمال و خواسته ها برسیم و قهرمان آسیا شویم ، در جام جهانی به مرحله حذفی برسیم و در رده باشگاهی تیم های ایرانی در رقابت با تیم های متمول غرب و شرق آسیا قهرمان شوند .

همین ژاپنی که در مرحله نیمه نهایی سنگین ترین شکست 10 دوره اخیر ما را در جام ملت های آسیا رقم زد توانسته اند یک میلیون فوتبالیست را  در کشورشان ساماندهی کنند ، فوتبال رده مدارس را در سطح ملی به عنوان لیگ مدارس راه اندازی کرده اند ، مربیان بزرگ را با حاشیه امنیت به خدمت می گیرند ، بازیکنان شاخص در سطح جهان را در جی لیگ به خدمت گرفته و در سطح ملی نیز با یک برنامه ریزی بلند مدت در پی قهرمانی جام جهانی در 2052هستند .

فوتبال ما در قیاس با کشورهایی نظیر عربستان و ژاپن و کره و استرالیا در سالهای اخیر دستاوردی قابل ملاحظه نداشته است زیرا ما نه در جام ملت های آسیا قهرمان شده ایم و نه در جام جهانی به مراحل حذفی راه پیدا کرده ایم و نه تیم های باشگاهی ما قهرمان جام باشگاههای آسیا شده اند. در مقابل عربستان سه دوره در 1984،1988،1996قهرمان جام ملت های آسیا شده و در جام جهانی 94با عبور از سد بلژیک و مراکش و شکست خفیف برابر هلند به جمع شانزده تیم پایانی جام جهانی می رسد ، ژاپن در شش جام جهانی متوالی از 98تا 2018حضور داشته و در دو جام جهانی در جمع شانزده تیم و هشت پایانی قرار می گیرد  و قهرمان جام ملت های آسیا در ادوار 92،2000،2004،2011می شود ، کره جنوبی در 9دوره متوالی جام جهانی حضور دارد ، در جام جهانی 2002عنوان چهارم این جام را کسب می کند ، استرالیا قهرمان جام ملت های آسیا می شود .

علاوه بر این تیم های مختلفی از این کشورها در جام باشگاههای آسیا قهرمان می شوند و در جام باشگاههای جهان می درخشند ، در فوتبال پایه قدرت محسوب می شوند . ما حتی دستاوردهای کشورهای کوچکی نظیر قطر را نیز در جام باشگاههای آسیا و فوتبال پایه در سطح جام جهانی نداشته ایم و همواره در این سطوح ناکام بوده ایم .

فوتبال ما در 19990 باعلی پروین قهرمان بازیهای آسیا پکن شد اما در جام ملت های 2002برابر ژاپن نوظهور در آن سال شکست خورد ، در 1996مزد جسارت مایلی کهن را با شکست غول هایی نظیر عربستان و کره جنوبی گرفتیم و سوم شدیم ، همان تیم با فراز ونشیب فراوان اولین حضور ایران در جام های جهانی را پس از انقلاب رقم زد و در جام جهانی نیز آمریکا را شکست دادیم و ب رابر آلمان و یوگسلاوی درخشیدیم  در 200لبنان با جلال طالبی در جام ملت ها اسیر کره ای ها شده و در مرحله یک چهارم حذف شدیم ، 2002با بلاژویچ پشت سد شی گیون دروازه بان مطرح ایرلند جنوبی مانده و با وجود برتری برابر این تیم متمول و پرستاره در تهران از صعود به جام جهانی بازماندیم ، در 2002بوسان مزد اعتماد به برانکوی جوان دستیار بلاژویچ را گرفته و قهرمان شدیم ، در 2004چین در جام ملت ها تا آستانه فینالیست شدن رفتیم اما با وجود عدم پذیر ش شکست در آن جام در ضربات پنالتی ،پنالتی "چیپ"گل محمدی ما  را از رسیدن به فینال بازداشت ، با برانکو در مقدماتی جام جهانی با اقتدار و پیروزی بر ژاپن و گربه سیاهی به نام بحرین به راحتی به جام جهانی 2006صعود کردیمف با قلعه نویی سیر تزلزل فوتبال ملی ما شروع شد ، در جام ملت های آسیا 2007در یک چهارم در ضربات پنالتی به کره باختیم ،  قلعه نویی جای خود را به دایی داد اما با علی دایی در مقدماتی جام جهانی 2010شکست تلخی از سعودی ها در تهران دریافت کردیم و  با قطبی پشت سد کره جنوبی در سال 88با حواشی دست بندهای سبز  بازیکنان فوتبال ماندیم ، در جام ملت های 2011قطر با قطبی با وجود سه پیروزی در یک چهارم از کره جنوبی شکست خوردیم .

فصل نوینی از فوتبال ایران با کی روش در 2011آغاز شد ، او با یک تیم منسجم و جوانگرایی در مقدماتی جام جهانی 2014تیم را در صدر بالاتر از کره جنوبی و ازبکستان قرار داد و در جام جهانی هم نیجریه را متوقف کرد و در برابر آرژانتین هم تنها با ضربه غیر قابل مهار مسی فوق ستاره فوتبال جهان در دقیقه 90کم آورد ، در جام ملت های 2015استرالیا ، شاگردان کی روش در یک چهارم نهایی اسیر اشتباه بنیامین ویلیامز داور استرالیایی شده و ده نفره بازی برده را با  تساوی 3بر 3عوض کرده و در ضربات پنالتی نهایتا حذف شدیم .

کی روش ماجراجویی های یوزهای ایرانی را در جام جهانی 2018روسیه با وجود تدارکات متوسط در قیاس با تیم های شرکت کننده در جام جهانی آغاز کرد و برابر مراکش دومین پیروزی ایرانی ها را در تاریخ جام های جهانی رقم زد و برابر اسپانیا فاصله ای با تساوی نداشت و در نهایت یک بر صفر باختیم و برابر پرتغال هم به تساوی یک بر یک رسیدیم و پدیده جام شدیم ، اینها خلاصه ای از  افتخاراتی است که فوتبال ایران از 1990تا کنون کسب کرده است .  

در منظری فنی اما بواسطه ذهنیت غیر حرفه ای بازیکنان تیم ملی و تاثیر پذیری از ناکامی 43ساله ایران در جام ملت ها در مرحله نیمه نهایی آن طور که انتظار می رفت بازیکنان ایران نتوانستند نمایشی دلچسب ارائه دهند و پست سد فینال ماندیم . مروری فنی بر بازی ایران برابر ژاپن نشان می دهد تیم ژاپنی با هدایت موریساسو به خوبی ایران را آنالیز فنی کرده و نقاط قوت این تیم را شناسایی کرده بود .

بستن فضاهای کناری ، پرس سنگین در میانه میدان ، ضدحمله ، استفاده از دفاع منطقه ای و رد و بدل کردن پاس های ریز و موقعیت سازی در گوش های چپ و راست و عمق دفاع ایران دستور کاری بود که سرمبی ژاپن برای بازیکنانش اتخاذ کرده بود .

ایران در غیاب طارمی در هجوم کم اثر بوده و آزمون هم با دفاع منظم و با برنامه ژاپنی ها مجالی جز یک فرصت برای گلزنی نیافت زیرا در کنار او مهره ای که بتواند همچون طارمی مانع بازیسازی دفاع ژاپن شود و در حملات برای مهاجم نوک موقعیت سازی کند و با پا به توپ به محوطه جریمه برود و در هجوم اسیر برتری عددی ژاپنی ها در دفاع نشود وجود نداشت .

استفاده توامان از امیری و حاج صفی شاید عمده ترین ایراد وارده به ترکیب ایران بود زیرا بهره گیری از بازیکنی چون قدوس و یا ترابی و عقب نگه داشتن امیری دونده و درگیر در کنار امید ابراهیمی می توانست هم برابر تیم منظم ژاپن هافیک ما را در موضع بالادستی قرار دهد و هم در هجوم خلا طارمی احساس نشود . کی روش دیر دست به تعویض زد و همین موضوع روی یک دست پاچگی و بی توجهی عناصر دفاعی به ادامه بازی دروازه ایران را گشود .

ایران تا قبل از گل بازی پایاپایی را برابر سامورایی ها انجام داد و شاید آن اشتباه رخ نمی داد شکست سنگین 3بر صفر رقم نمی خورد و ما می توانستیم با بهره گیری از عناصر خوب مان روی نیمکت بازی را اداره کنیم .

ایران باخت و شاید کی روش دیگر مربی ایران نباشد ، تیم ملی برای ادامه راه نیازمند تداوم مسیر کی روش و ساختار سازی عمیق در حوزه فنی با یک مربی در کلاس کی روش و یا بالاتر از اوست که باید این موضوع در دستور کار تصمیم گیرندگان فوتبالی قرار گیرد که حتی از ماندن خود در فدراسیون نیز چندان مطمئن به نظر نمی رسند.

یاداشت :عباس دارایی / مربی dآسیا