چگونگی افزایش همبستگی اجتماعی در ایران/ انتقاد از ترامپ مهمتر است یا مسئولان؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری برنا؛ طی یکسال گذشته، تحریم های ناعادلانه غرب بر علیه ایران و سودجویی بسیاری از افراد از این تحریم ها در داخل کشور، موجبات ناآرامی اجتماعی و نارضایتی مردم از وضعیت موجود را فراهم کرده است. این در حالی است که بعد از انتخابات ریاست جمهوری سال 1392 موجی از امید در جامعه ایران شکل گرفت و قاطبه مردم، هم‌دل و یک‌صدا، در کنار هم آماده ساختن کشور و ایجاد بسترهایی برای توسعه های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی شدند. موج امیدها و خوش‌بینی‌ها در بین آحاد مردم ایران اما با انتخاب شدن دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور ایالت متحده با سیاست های قهری و دستوری خود بر عیله کشورهای دیگر جهان که نگرش و رویکردی متفاوت با آمریکا دارند، تحریم های ناعادلانه یکبار دیگر ایجاد شده و وضعیت کشور ما در حوزه های مختلفی که به شکل مستقیم یا غیرمستقیم در ارتباط با خارج از کشور هستند نامناسب شد.

گسترش فضای مجازی و شبکه های اجتماعی این روزها باعث شده است که مردم بتوانند اعتراضات و انتقادات خود را راحت تر از گذشته به گوش مسئولین برسانند. این امکان اگرچه دارای ابعاد مثبت بسیاری است اما فضا برای بررسی درست و غلط بودن این انتقادات وجود ندارد. از سویی نیز، انتقاد به مسئولین وقتی که ریشه بسیاری از مشکلات کشور از خارج از ایران و کیلومترها آنسوی اقیانوس ها سرچشمه گرفته امری بیهوده بنظر می رسد. این روزها شاید بتوان گفت بهترین اقدام مردم، همدلی با یکدیگر و جلوگیری از پیشرفت مشکلات است. بدون شک بعد از شکست دشمن، و کنار زدن موانعی که او بر سر راه ایران گذاشته، انتقاد از مسئولین کشور را نتیجه بخش تر خواهد کرد.

در این باره، علیرضا خوشبخت، جامعه شناس سیاسی و فعال سیاسی اصلاح‌طلب در گفتگو با خبرنگار برنا با تاکید بر روشن بودن این مسئله که اقدام دولت آمریکا در ترک برجام و اعمال دوباره تحریم ها اقدامی زورگویانه و خلاف عرف و مقررات بین المللی و تعهدات دولت هاست، گفت: بسیاری از مشکلات کنونی کشور و بحران شدیدی که در عرصه اقتصادی بروز کرده هم تا حدود زیادی به این اقدام ترامپ مربوط است؛ اما این که چرا افکار عمومی کشور و گروه های مختلف اجتماعی کمتر به این اقدام دولت آمریکا و تبعات آن واکنش کمی نشان داده و عمدتا مشکلات را ناشی از ناکارآمدی مسئولان می‌دانند ریشه در عوامل مختلفی دارد.

او در تشریح این عوامل با تاکید بر اینکه قطبی شدن شدید فضای سیاسی کشور در سال های اخیر یکی از مهمترین، این عوامل است، اظهار داشت: اتفاقا مقوله سیاست خارجی کشور یکی از نقاط کانونی در این فضای قطبی شده است. گروه‌های اجتماعی مختلف مواضع به شدت متفاوتی در مورد نوع تنظیم رابطه کشورها با قدرت های خارجی و اساسا سیاست خارجی کشور دارند؛ اما آن چه که واضح است، برخی گروه های اجتماعی احساس می کنند که امروز در وضعیتی قرار گرفته و تاوان سیاست هایی را می پردازند که نقشی در شکل گیری آن ها نداشتند. پراکندگی در دستگاه هایی که سیاست خارجی کشور را تنظیم و اعمال می کنند و نظرات متفاوت آن ها نسبت به نحوه تنظیم این رابطه از جمله مهم ترین علل این مسئله است.

این جامعه شناس سیاسی ادامه داد: زمانی که گروه هایی از مردم نظر و رای خود را در تنظیم سیاست خارجی کشور کم تاثیر ببیند و شاهد آن باشند که تنظیم سیاست خارجی درنهادهایی به جز وزارت خارجه و سایر دستگاه های ذیربط صورت می گیرد به تدریج از سیاست های کلی فاصله می گیرند و حساسیت و همبستگی اجتماعی حتی در مواردی مثل زروگویی و قلدری آشکار ترامپ در ترک برجام یا ترویسیتی اعلام کردن سپاه پاسداران هم کاهش می یابد.

خوشبخت اضافه کرد: به صورت مشخص اگر بسیاری از مسائل مربوط به سیاست خارجی کشور در سال های گذشته آزادانه به بحث گذاشته می شد و هزینه های سنگینی برای مخالفت با این سیاست های رسمی وجود نداشت، اگر حتی امکان تعدیل و تغییر برخی از این سیاست ها توسط دولت های منتخب فراهم می شد، امروز که چنین دشمنی آشکاری با کشور صورت گرفته است، واکنش گروه های مختلف اجتماعی نسبت به عهدشکنی بیگانگان شدیدتر و صریحتر بود.

او در تبیین راه های افزایش همدلی و همبستگی اجتماعی در کشور تصریح کرد: یکی از راه های تقویت همبستگی ملی در مقابل زورگویی های ایران ستیزان در دولت ایالت متحده و سایر رقبا و دشمنان منطقه ای کشور هم طی کردن همین مسیر است.

او ادامه داد: مسائل مربوط به سیاست خارجی کشور باید آزادانه به بحث گذاشته شود، در عرصه انتخابات دیدگاه های گروه‌های سیاسی در مورد مسائل بحرانی سیاست خارجی به صراحت بیان شود و در نهایت وزارت امور خارجه دولت منتخب باید نبض سیاست خارجی کشور را به دست بگیرد.

علیرضا خوشبخت در پایان تاکید کرد: مردم از گروه های اجتماعی مختلف و با دیدگاه های سیاسی مختلف باید در تعیین سیاست خارجی کشور جایگاهی برابر داشته باشند و در نهایت نظر اکثریت بر مبنای قانون اعمال شود. در آن صورت هم اکثریت و هم اقلیت این سیاست ها را بیشتر از آن خود می دانند و طبعا در برابر زورگویی های خارج از عرف بیشتر مقاومت می کنند.