گرمایِ نَفس بُر برای ماهیان/خوزستان گرم و پُرشرجی پیشرو در تولید ماهیان گرمابی

به گزارش خبرنگار برنا از اهواز، خوزستان در تولید ماهیان گرمابی مقام نخست کشور و رتبه دوم آبزی پروری را دارد. امکانات پرورش و تنوع آبزیان شامل ماهی های سردابی، گرمابی و میگوهای پرورشی در آب های شیرین و امکانات سرمایه گذاری در طرح های جانبی این فعالیت ها، استعداد خاصی را به این استان بخشیده است.

در فصل تابستان که اکثر صنایع استان به لحاظ اقتصادی شاید دچار معضلات عدیده ای باشند که به کاهش بهره وری آنها بیانجامد، پرورش ماهیان گرمابی از دستاوردهای مهم شیلات خوزستان است چرا که برنامه ریزی کلان برای استفاده مناسب از ظرفیت های روستاها، آبگیرها و منابع آبی صورت می گیرد. اینکه در تابستان برای بازدهی بیشتر تولید ماهیان گرمابی چه سیاست های راهبردی توسط شیلات خوزستان انجام می شود، موضوع گزارشی است که به آن پرداخته ایم و می خوانید.

معاونت صید،  بنادر و ماهیگیری شیلات خوزستان می گوید:  بالا رفتن دمای  غیر متعارف آب و هوا  بر زندگی و میزان رشد  آبزیان دریایی تاثیر گذار است.

علی دانش مهر، کاهش  میزان اکسیژن آب  را یکی از  تاثیرات گرمای بالا و زود تر از موعد بر ماهیان دریایی بیان می کند.

دانش مهر بیان می کند: در اثر شدت گرما، سیستم تغذیه آبزیان از قبیل  زئو پلانکتون و فیتو پلانکتون ها  دچار تغییر شده و منجر به  کاهش جمعیت ماهیان دریایی می شود.

او کاهش درآمد صیادان را از دیگر تاثیرات گرما بر صنعت شیلات بیان کرده و می افزاید: در سال های گذشته این افزایش دما منجر به گرمازدگی چندین نفر از ناخدا های لنج های دریایی شد.  لذا در اثر گرما، نه تنها  سودی عاید صیاد نمی شود بلکه خسارت هم می بیند.

دیگر صاحب نظر گزارش ما معاون آبزی پروری شیلات خوزستان است که تاثیر  افزایش دمای هوا  بر کاهش بازدهی آبزی پروری را تایید می کند.

کوروش میرزایی، کاهش 50 درصدی غذای آبزیان، مدیریت بهینه آب در روزهای بحرانی از نظر گرما و قطع کودهی را بخشی از اقدامات کارشناسان شیلات برای کنترل رشد آبزیان در استخرهای پرورش ماهی بیان می کند.

این مقام مسوول توضیح می دهد: هوادهی متناسب با پیک مصرف انرژی، جلوگیری از ترددهای غیر ضروری بویژه کارگران مزارع به منظور حفظ سلامت نیروی انسانی و بازبینی ادواری و منظم تجهیزات الکترومکانیکال مزارع برای جلوگیری از بروز حوادت غیر مترقبه از دیگر اقداماتی است که در مزارع پرورش ماهی شیلات استان انجام می شود تا به نوعی میزان خسارت گرما بر صنعت آبزی پروری شیلات را کاهش دهیم.

او می افزاید: اندازه گیری متناوب دمای هوا و فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی  آب و جلوگیری از هر گونه استرس به ماهیان موجود در استخرهای پرورشی از قبیل انجام صید سرک و نمونه گیری نیز برای کاهش خسارت ناشی از گرمای شدید رعایت می شود.

در ادامه گزارش سراغ سرپرست اداره کل شیلات خوزستان می رویم تا نظرش را در خصوص اثر گرما بر صنعت شیلات جویا شویم.

غلامرضا افتخاری نسب می گوید: گرما باعت کاهش تولید، کاهش قدرت دریانوردی، کاهش اکسیژن و به تبع آن رشد پلانکوتون های مضر(گاها کشند قرمز) می‌شود و از آنجایی که اشتغال به صورت مستقیم به تولید بستگی دارد، لذا گرمای هوا در  کاهش اشتغال هم تاثیر گذار است.

سرپرست اداره کل شیلات خوزستان می کند: گرمای هوا به طور مستقیم بر گرمای آب و  قابلیت انحلال اکسیژن اثر گذاشته و با خروج شرایط دمای آب از وضعیت بهینه، کاهش رشد، کاهش صید و تلفات آبزیان پرورشی را موجب می شود.

او با اشاره به اینکه عملیات رهاسازی بچه ماهی برای حفظ ذخایر ماهیان بومی از خرداد آغاز و تا تیرماه به طول می انجامد، می گوید: عملیات تکثیر مصنوعی بسیاری از ماهیان نیز به طور مستقیم وابسته به دمای آب است و دمای متناسب 30-16 درجه و ترجیحا 28-20 درجه می باشد.

این مقام مسوول تصریح می کند: با توجه به اینکه ماهی، آبزی خونسردی است که دمای بدن آن با دمای آب اطراف تقریبا برابر است، لذا تغذیه، رشد و متابولیسم بدن تحت تاثیر دمای محیط قرار می گیرد و با افزایش دما، نیاز ماهی به اکسیژن افزایش می یابد که در این صورت هوادهی استخر ضروری است.

سرپرست اداره کل شیلات خوزستان می افزاید: کمبود اعتبارات عمرانی برای تکمیل زیر ساخت های مجتمع های در حال احداث، محدودیت منابع آب شیرین و عدم تخصیص مجوز آب برای فعالیت‌های آبزی پروری در استان از سوی سازمان آب و برق از جمله محدودیت های توسعه صنعت آبزی پروری استان است.

افتخاری نسب، به سوال ما در خصوص" ظرفیت تولید ماهیان گرمابی در خوزستان" اینگونه پاسخ می دهد: ظرفیت تولید ماهیان گرمابی در خوزستان 779 هزار  و یکصد تن است. تولید واقعی ماهیان گرمابی در سال 97 به دلیل خشکسالی 52 هزار تن بود و پیش بینی می‌شود سال جاری به  65 هزار تن برسد.

سرپرست اداره کل شیلات خوزستان می افزاید: افق برنامه ششم برای تولید ماهیان گرمابی در خوزستان  96 هزار و 600 تن و برای افق 1404 نیز رسیدن به تولید 134 هزار و 400 تن  است.

آنچه مشخص است نقش شیلات در تامین بخش عمده‌ای از پروتئین با ارزش جامعه و حصول منابع ارزی و درآمد ملی، بر هیچ کس پوشیده نیست و توسعه زیرساخت‌های این بخش می‌تواند کمک بسیار زیادی به اشتغال، ارز آوری، تامین آبزیان مورد نیاز و درآمدزایی باشد.

از این رو با توجه به پتانسیل های خوزستان به منظور توسعه پروژه های پرورش ماهیان گرمابی و سردابی و میگو و موفقیت های چند ساله اخیر در این صنعت، لذا افزایش اعتبارات ملی برای اجرای طرح های شیلاتی و همکاری سازمان های مربوطه مانند سازمان آب وبرق  به منظور بازدهی هر چه بیشتر عملکرد شیلات خوزستان در عرصه پرورش ماهیان گرمابی و توسعه  اقتصاد کشور نکته ای است که باید به آن توجه کرد.

البته نباید  فراموش کرد که آبزی‌پروری ارگانیک و توجه به اراضی و منابع آبی مستعد به اشتغال پایدار روستایی کمک می‌کند.

گزارش: شهرزاد امیری