بازیگری چهار میلیون ستاره کوچک ژولیده با دروغ‌های بزرگ وسط شهر/ خشونت و ایدز پشت چراغ قرمزها

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ در مسیر شلوغی بازار معمولا نرسیده به چراغ قرمز سر چهارراه‌ها می‌ایستند؛ از فاصله‌ای دور به آن‌ها چشم دوخته‌ام؛ تقریبا 8 تا 10 ساله‌اند. هنوز چراغ قرمز نشده، صدای خنده‌هایشان تا جایی که من ایستاده‌ام به گوش می‌رسد با کیسه‌ای پلاستیکی پر از آب یکدیگر را خیس می‌کنند؛ به گفته هواشناسی امروز گرمترین روز سال در چندین سال گذشته است؛ حتما کمی خنک شدند! نزدیک‌تر می‌شوم، پشت چراغ قرمز توقف می‌کنم، به یکباره تمام آن خنده‌هایی که تا چند دقیقه گذشته شاهدش بودم تبدیل به عجز و التماس شدند همه آن شادی‌ها رفتند و پسر بچه‌ای ماند که با التماس از شیشه ماشین روبه رویم آویزان شده و حالا انگار کم مانده بود با راننده درگیر شود؛ چراغ سبز می‌شود و هر دو برافروخته از هم جدا می‌شوند.

تراژدی کودکان کار سال هاست که تمامی ندارد، کودکانی که تمام معصومیت های کودکی‌شان را در سطل های زباله، قرارگاه های کار اجباری، چراغ قرمزهای چهار راه ها  و .... به دست فراموشی سپردند و تباه و نابودی را به جان خریدند.

کودکان کار را آسیب های زیادی تهدید می کند که یکی از آن ها دروغ گویی یا همان برپایی سناریویی غم انگیز برای کسب ترحمی بیشتر است. وابستگی آنها به دروغ گویی برای کسب معاش خصلتی که در جان و روح اکثر آنان شاخه دوانده و امروزه به یک معضل اجتماعی تبدیل شده است؛ کودکانی که باور دارند تنها با تکیه بر این حربه است که می توانند پیروز میدان باشند.

فقر، از هم پاشیدگی خانواده، سوء مصرف مواد و الکل توسط والدین، کودک آزاری، نیاز به درآمد کار کودک، طرد کردن کودک، قحطی و بلایای طبیعی، از دست دادن والدین به سبب حوادث و بیماری و ... تنها بخش کوچکی از دلایلی است که آن ها را مجبور می کند تا با دروغ هم به خود و هم به باور افراد جامعه آسیب برسانند.

اینکه تاثیرات مخرب افراد جامعه باعث شده تا آنها دروغ گویی را جایگزین صداقت کنند یا خیر و همینطور آسیب هایی که آنها از راه دروغ گویی بر خود و افراد جامعه وارد می کنند موضوعی است که برای رسیدن به پاسخ آن با رئیس انجمن ممدکاران اجتماعی ایران و همینطور جامعه شناس و آسیب شناس حوزه اجتماعی به گفت و گو نشستیم که در ادامه می خوانید:

رقابت بر سر پول بیشتر دلیلی بر دروغ گویی بهتر

سیدحسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران، در گفت‌وگو با خبرگزاری برنا در رابطه با آسیب‌هایی که دروغ گویی به کودکان کار وارد کرده گفت: موضوع کودکان کار و خیابان، موضوعی است که باید زوایای مختلف  آن را ببینیم. هدف کودکان کار کسب درآمد بیشتر برای رفاه بهتر است به همین دلیل آنان تمام تلاش خود را می‌کنند تا در رقابت با یکدیگر پول بیشتری را به دست آورند، طبیعتا در چنین شرایطی راه‌های مختلفی را برای جلب اطمینان انتخاب می‌کنند که بخشی از این راه‌ها مبتنی بر واقعیت نیست.

او با اشاره به ضرب المثل «خشت اول چون نهد معمار کج ... تا ثریا می‌رود دیوار کج»، اضافه کرد: این کودکان از سنین خردسالی یاد گرفته‌اند با دروغ به خواسته های خود برسند و طبیعی است که این امر در بلند مدت به بخشی از رفتار او تبدیل و نهادیته شود.

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران ادامه داد: در چنین شرایطی یکی از مولفه‌های اخلاقی که مورد تایید نیست، دروغ است. این خصلت در طول زمان در وجود فرد نهادینه و تبدیل به نوعی یادگیری می شود به شکلی که اگر در جامعه دروغ بگوید به آسانی به خواسته های خود  می رسد و چه چیزی بدتر از این که کودکی با این استدلال و استنباط بزرگ شود. این کودک در آینده در هر منصب یا موقعیتی قرار گیرد بیش از اینکه صداقت را مبنای رفتارش قرار دهد دروغ را سرلوحه کار خود می گذارد.

موسوی چلک گفت: از جهت دیگر این کار به خودی خود باعث بی‌اعتمادی این کودک نسبت به دیگران می‌شود. طبیعی است در چنین شرایطی روابط سالم بین فردی اتفاق نمی‌افتد چراکه یک کودک کار عموما از نزدیک‌ترین فرد خانواده‌اش که ممکن است پدر یا مادر باشد دروغ‌گویی را آموزش دیده و به جامعه آورده، در واقع او همه چیز را دروغ تصور می‌کند و چه چیزی بدتر از اینکه یک کودک همه اساس فکری اش بر دروغ چیده شده باشد.

او اضافه کرد: راه کار این موضوع ساده نخواهد بود، متاسفانه کودکی که از کودکی دروغ بخشی از باورش شده در اکثر موارد امکان تغییر ندارد، به این ترتیب آنچه مهم است موضوع اخلاق و نهادینه شدن این امر در تمام افراد جامعه است تا اینکه در نهایت این موضوع در سطح جامعه فراگیر شود.

جمع آوری جایگزین آسان ِساماندهی

 واما امیر محمود حریرچی جامعه شناس و آسیب شناس حوزه اجتماعی با بیان اینکه کودکان کار قربانیان فقر و قربانیان بی برنامگی هستند به برنا گفت: در جامعه ما کودکان کار را کودکانی عموما زیر 15 سال تشکیل می دهند. کودکانی که از هیچ امکانات رفاهی در سطح کشور حتی امکاناتی مانند مدرسه که به شکل رایگان باید در اختیارشان قرار گیرد بهرمند نیستند. این موضوع در حالی است که طبق قوانین جهانی تا رسیدن به سن 15 سالگی آموزش اجباری و رایگان است.

وی تاکید کرد: در کشورهای توسعه یافته حمایت از این کودکان بخشی از قانون است به شکلی که در صورت عدم حضور کودک در سر کلاس درس، پیگیری ها جهت بازگرداندن او با کمک گرفتن از یک مددکار اجتماعی و مامور نیروی انتظامی انجام می شود تا جایی که اگر دلیل عدم حضور کودک برای ادامه تحصیل فقر و ناتوانی مالی باشد، دولت حمایت کافی و کاملی را برای تحصیل کودک تا سن 15 سالگی انجام می دهد.

حریرچی با گفتن ازاینکه کودکان کار با توجه به آخرین سرشماری مرکز آمار حدود 4میلیون نفر را شامل می‌شوند ادامه داد: این 4 میلیون کودک  نهایت ظلم چه از جانب خانواده و چه از طرف جامعه را دریافت می‌کنند. کودکانی که بالاترین میزان مبتلا به اچ آی وی مثبت را دارا هستند و همواره بیشترین کودک آزاری‌ها برای این قشر از جامعه اتفاق می‌افتد. این در حالی است که متاسفانه در کشور ما با استفاده از واژه ساماندهی تنها آنان را جمع آوری می‌کنند.

این جامعه شناس با اشاره به اینکه دروغ‌گویی این کودکان نوعی گدایی مدرن بوده که از جامعه به آن ها ارث رسیده است، گفت: دروغ گویی واژه درستی نیست برای آن ها نخواهد بود چراکه دروغ تنها سلاحی است که آنان برای جلب توجه و ترحم به کار می  گیرند.

وی با بیان اینکه سماجت و نمایش بازی کردن کودکان خیابانی راهی برای کسب معاش آن‌هاست، اضافه کرد: یک کودک کار اگر در گوشه ای از خیابان بایستند کمتر کسی پیدا می شود که به لحاظ مالی به او کمک کند پس او راه حل را در برانگیختن مردم حتی با کمک گرفتن از شیوه اصرار و زور می داند.

حریرچی افزود: امروز با توجه به افزایش حاشیه نشینی و تعداد کودکان کار بهتر است به فکر چاره باشیم تا انگشت ها را به سمت رفتار نامناسب آنان بگیریم. دروغ‌گویی خصلتی است که امروز تقریبا در بین تمامی اقشار جامعه فراگیر شده است و شامل گروهی خاص نمی شود در واقع به کارگیری دروغ به این دلیل است که افراد با گفتن حقیقت تنبیه می شوند.

وی با اشاره به اینکه بیشترین تحقیر را کودکان کار می‌بینند و بیشترین صدمه را افراد جامعه به این کودکان وارد می‌کنند گفت: در واقع این کودکان قربانیانی هستند که به وسیله جامعه تحقیر شدند و بازتاب رفتاری هستند که سایرین به  آنان وارد کرده اند پس در نتیجه آنان نیز در قبال چنین جامعه ای با بی تفاوتی رفتار می کنند.

حریرچی در پایان خاطرنشان کرد: ما شرایط سکونت کودکان کار را نمی دانیم و تنها نتیجه ای از رفتار آن ها را در کوچه و خیابان مشاهده می کنیم بنابراین اگر به دنبال راه حلی هستیم بهتر است به این کودکان ثابت کنیم که تنها نیستند، این کودکان نیازمند توجه و محبت هستند، نیازمند کمی کپ زدن و یادگیری و رفاه.

گفتنی است؛ کودکان کار شرایط اجتماعی متفاوتی نسبت به کودکان خیابانی دارند. از این رو نوع مواجهه با این افراد نیز باید تفاوت‌های اساسی داشته باشد. کودکان کار بسته به نوع شخصیت و کاری که انجام می‌دهند بیشتر از کودکان خیابانی در معرض آسیب‌های اجتماعی قرار می‌گیرند. کودکان کار به یک معنا حساس‌تر هستند و این حساسیت آنهاست که تعهد اجتماعی تک‌تک افراد اجتماع در قبال آنها را باید دربر داشته باشد. بنابراین اگر در مواقعی آنان با رفتار منفیشان به ما آسیب می زنند شاید بتوانیم با اندکی اقماض درک‌شان کنیم و برای جامعه ای با اخلاق تر پیش قدم شویم.