نگاه به گردشگری همان رویکرد دهه هفتاد است/ رتبه گردشگری ایران به بالای ۷۲ رسید/ صنعت توریسم ما زخمی سیاست

به گزارش خبرنگار اجتماعی برنا؛ سازمان گردشگری همیشه آمارهای بالایی از میزان مسافرت ایرانیان منتشر می کند این در حالی است که برخی آمارهای دیگر حاکی از این است که 69 درصد خانوارهای ایرانی در سال 95 تا 97 تنها یک سفر رفتند .

اوضاع بلبشو حوزه گردشگری و نبود امکانات و هزینه بالا مسافرت سبب شده تا این حوزه که می تواند به عنوان درآمدی پایدار به آن نگریست در شرایط بحرانی به سر می برد.

خبرنگار برنا به سراغ رحیم یعقوب زاده؛ رئیس مرکز گردشگری علمی_فرهنگی دانشجویی ایران و دکترای حرفه ای در حوزه گردشگری رفت. وی در این گفتگو با اشاره به رتبه پایین ایران در جذب گردشگر داخلی و خارجی، به توجه جدی در حوزه گردشگری تاکید کرد.

• به نظر می رسد در کشور ما نگاه اقتصادی به گردشگری وجود ندارد اما چنان چه این رویکرد ایجاد شود، آیا می توان به دور زدن تحریم ها از طریق صنعت گردشگری در جهت جبران کسری بودجه امید داشت؟

نگاه اقتصادی به حوزه گردشگری از دهه هفتاد میلادی به ویژه در دنیا رایج شد و در بسیاری از کشورها گسترش پیدا کرد. در این نگاه تاکید می شود که گردشگر می‌تواند منبع درآمد ارزی برای کشورهای مختلف باشد. اما بعدها به تدریج مقداری نگاه‌ها خاص‌تر شد و بحث توسعه پایدار مطرح شد ؛ لزوما نباید به تنهایی به گردشگران نگاه درآمدی داشت بلکه باید حتما کسانی باشند که به محیط زیست آسیب نرسانند و از طرف دیگر نگاه فرهنگی یعنی گردشگران باعث افزایش و گسترش تعاملات میان فرهنگ‌ها و بین ملل می‌شوند. در کشور ما هم این نگاه اقتصادی و فرهنگی توامان وجود دارد. اما از لحاظ اقتصادی می توان گفت که ما همچنان همان نگاه دهه هفتادی را داریم و هنوز هم در آغاز راه هستیم و نتوانستیم به اندازه کافی از این ظرفیت و این خیل عظیم گردشگری که در دنیا وجود دارند استفاده لازم را از لحاظ اقتصادی ببریم.

•  همان گونه که بیان کردید سطح گردشگری در کشور ما مناسب نیست؛ نظر شما در رابطه با رتبه صنعت گردشگری ما در مقایسه با کشور های دیگر چیست؟

ایران در رتبه‌هایی که در دنیا اعلام می‌شود رتبه خیلی خوبی ندارد و حدودا رتبه ایران بالای هفتاد است و ممکن است در طول سالها رتبه‌اش بالا پایین شود و تغییر کند؛ در حال حاضر  در میان تمام کشور های دنیا رتبه گردشگری ایران بالای 72و71 است .در سال1396،  5 میلیون و 200 هزار گردشگر داشتیم و در سال 97 علی  رغم چیزی که از طریق منابع رسمی اعلام شده که می‌گویند بیش از 7 میلیون  گردشگر داشتیم اما نظرات کارشناسی و برخی آمارهای موسسات حاکی از این است که گردشگری ما در سال 97 حدود 5 میلیون و 500 هزار گردشگر بوده است که به هیچ وجه جایگاه مناسبی را از جهت جذب گردشگر و ورودی در دنیا نداریم.

• آیا علت عدم جذب گردشگر را محدودیت های کشورمان می دانید یا علت هایی فراتر از این موارد دخیل هستند؟

ما انواع گردشگری داریم و دسته‌بندی‌های مختلفی در این امر وجود دارد. عمده‌ترین آنها گردشگری تفریحی، فرهنگی و طبیعت گردی است که هر کدام هم زیرشاخه دارند. واقعیت این است که عمده گردشگران دنیا گردشگران تفریحی هستند. آماری که در دنیا اعلام می‌شود حدود 35 تا 37 درصد گردشگران است، یعنی یک سوم گردشگران، گردشگران تفریحی هستند. آیا این شرایط در کشور ما فراهم است؟  ما حتی از حداقل ظرفیت‌هایمان هم برای جذب  گردشگرانی که عمدتا گردشگران تفریحی در  دنیا هستند هم استفاده نکردیم. یا گردشگران فرهنگی که وارد کشور ما می‌شوند چه ظرفیت‌های دیگری توانستیم برایشان فراهم کنیم که آنها از آن جاذبه‌ها هم بهره ببرند ما در این زمینه هم متأسفانه ضعیف عمل کردیم.

• با توجه به اینکه قیمت دلار در کشور ما افزایش پیدا کرده است این اتفاق برای گردشگران خارجی مطلوب است  چرا که سفر به ایران با قیمت ارزان برایشان میسر می شود اما  شاهد آمار بالای گردشگران خارجی به ایران نیستیم. دلیل آن را چه می دانید؟

صرف کاهش ارزش پول ملی که در مقابل آن افزایش ارزها مثل دلار را شاهد هستیم، به تنهایی نمی‌تواند باعث جذب گردشگری خارجی شود. چرا که برای جذب گردشگران حتما الزامات مختلفی باید فراهم شود؛ باید ببینیم چقدر توانستیم جاذبه‌هایمان را به کشورها و ملل دیگر بشناسانیم و چقدر توانستیم تسهیلات لازم را فراهم کنیم. باید چه جاذبه‌هایی را فراهم کرده ایم که صرف بازدید از  جاذبه‌های تاریخی باعث نشود تا گردشگر انگیزه لازم را نداشته باشد زیرا بعد از مدتی احساس می‌کند که در این کشور نتوانسته از فضا و امکانات آن لذت لازم را ببرد و خیلی از عوامل در این امر دخیل است بنابراین در این شرایط می‌بینیم قیمت ارز افزایش پیدا کرده است اما با افزایش گردشگران ورودی خارجی مواجه نشدیم. یک بخشی از آن هم البته عوامل سیاسی است که صنعت گردشگری ما را زخمی کرده است . تعاملات ما با کشورهای دیگر خیلی تأثیرگذار است و اینکه ما نتواستیم طی این سالها به اندازه کافی سرمایه‌گذار خارجی جذب کنیم. چون سرمایه‌گذار خارجی که جذب کنیم خود آنها برای ما تبلیغ می‌کنند؛ یعنی اگر شرکت چند ملیتی در کشور ما هتل می‌سازد خود شرکت، بخشی از آن کار ما انجام می‌دهد و تبلیغات می‌کند که گردشگران به این کشور سفر کنند تا گردشگران از امکاناتی که آنها در اینجا سرمایه‌گذاری کردند و ساختند استفاده کنند. همه این عوامل در جذب گردشگر خارجی دخیل است و به تنهایی این نرخ ارز که به کشور ارزان تبدیل شده ایم نمی تواند به تنهایی  انگیزه‌‌ لازم را برای گردشگران دیگر از کشورهای دیگر برای سفر به کشور ما را فراهم کند

• برای مردم ایران سفر در داخل کشور گران قیمت است و از امکانات اقامتی تا دیگر تسهیلات در برابر حقوق و دستمزد ها، نامتعارف است و این عامل سبب شده مردم ایران کمتر به سفر بروند، چه راهکاری برای افزایش گردشگری در ایران وجود دارد؟

واقعیت این است سفر در کشور ما گران است بر خلاف چیزی که گفته می‌شود. قیمت هتل‌ها در ایران به شدت بالاست. به طور میانگین یک هتل 4 ستاره،  شبی 550 تا 600 هزار تومان قیمت دارد یعنی اگر شما 3 شب اقامت داشته باشید فقط 2 میلیون تومان هزینه هتل تان می‌شود در صورتی که خیلی از کشورهای دیگر مثل کشورهای همسایه با هزینه‌های ارزان‌تری پذیرای گردشگران خارجی هستند. از طرف دیگر دولت باید از گردشگری حمایت کند. دولت به محوریت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری باید حمایت لازم را به عمل بیاورند و سوبسیدهایی به ویژه در زمان‌هایی که هتل‌ها تعداد مسافرانشان کم است برای هتل‌داران فراهم کنند.