تحقق «شفافیت» با هوشمندسازی شهر

به گزارش گروه اجتماعی برنا؛ در گزارشی که موسسات JLL و LASALLE با عنوان شاخص شفافیت جهانی در زمینه مستغلات در سال 2018 ارائه کرده اند تهران در بین 158 کلانشهر دنیا در رتبه 132 در کنار شهرهایی مانند کراچی و آکرا و در سطح شفافیت پایین قرار دارد و همچنان شهرهایی مانند لندن سیدنی و سان فرانسیسکو در صدر قرار دارند و شهرهایی همچون کارکاس، طرابلس ، داکار و بغداد در قعر حضور دارند در این خصوص می توان گفت شفافیت فقط به معنای بارگذاری چند ردیف اطلاعات نیست بلکه شفافیت به یک بستر شفاف، روند و فرایند شفاف و خروجی شفاف وابسته است. این اطلاعاتی که بر روی سامانه شفافیت شهرداری تهران قرار داده شده است در حقیقت داده(Data) است و نه اطلاعات(information) صرف اینکه شهروند بداند قرارداد فلان پروژه چه مبلغی است است توان تحلیل به او نمی دهد چراکه به عنوان نمونه شهروند باید بداند واگذاری فلان پروژه در چه زمانی، بر چه اساسی و طی چه سازوکاری و با کدام مکانیسم قیمت گذاری به شخص حقیقی یا حقوقی مورد نظر واگذار شده است. صرف دانستن مبلغ قرارداد به معنای شفافیت نیست. در ارتباط با مدیران نیز وضع به همین منوال است زمانی می توانیم ادعا کنیم شفافیت وجود دارد که چارچوب انتخاب مدیران در معرض دید عموم قرار گیرد و ملاکهای انتخاب آنها و مسیری که برای برگزیده شدن آنها طی شده به طور شفاف ارائه شود. مبلغ حکم که فقط بخشی از دریافتی مدیران یا کارکنان است کمک چندانی به شفافیت به عنوان یکی از ارکان دموکراسی شهری نمی کند. در مورد بودجه نیز وضع به همین منوال است صرف بارگذاری کتاب بودجه سالانه اطلاعات کافی به شهروندان ارائه نمی‌کند 43 شرکت و سازمان زیرمجموعه تهران چه ارتباطی با تهران دارند؟ بودجه آنها چه مقدار است؟ چه کسی بر آنها نظارت می کند؟ حقوق و دستمزد در آنها چگونه محاسبه می‌شود میزان وابستگی آنها به شهرداری چقدر است و چندین و چند سوال دیگر که در سامانه شفافیت پاسخی برای آنها یافت نمی­شود.

موضوع مهم دیگر در شفافیت شهری و به اصطلاح شهرداری شیشه ای، مشارکت شهروندان در مدیریت شهر است به عبارتی باید راهی برای دریافت نقطه نظرات و پیشنهادات آنها بر روی جزئی ترین پروژه ها وجود داشته باشد فقط ارائه اطلاعات به شهروندان مهم نیست بلکه گرفتن اطلاعات از آنها نیز سهم مهمی در شفافیت شهری دارد. موضوع دیگر در این خصوص که قابل ذکر است اطلاع رسانی در خصوص سامانه شفافیت است به عبارت روشنتر شفافیت شهری علاوه بر یک وبسایت باید از طریق مراکز علمی و تحقیقاتی، توزیع بروشور، راه انداختن کمپین، رسانه های ارتباط جمعی، فضای مجازی و شبکه های اجتماعی و همه ابزارهای بحث و گفتگو انجام شده و نهادینه شود به نظر می رسد شهرداری تهران در زمینه گفتمان سازی از شفافیت نیز تاکنون فقط گامهای ابتدایی را برداشته است چرا که بسیاری از شهروندان ممکن است در جریان وبسایت سامانه شفافیت نباشند و باید به طرق مختلف آنها را از این سامانه و کارگرد آن آگاه ساخت.

در پایان باید گفت آنچه که شفافیت شهری را بیشتر ممکن می کند تکنولوژی و فناوریهای اطلاعات و ارتباطات است هرچه شهر به سمت هوشمندتر شدن پیش برود و زیرساختهای شهر هوشمند آماده شود شفافیت نیز امکان تحقق بیشتری پیدا می کند. با این تفاسیر به نظر می رسد شهرداری تهران باید ظرفیتهای خود را برای ارتقاء شفافیت بالاتر ببرد که در آن صورت اعتماد عمومی و مشارکت شهروندی را در پی خواهد داشت.