الهام شعبانی: محدودیت‌ها به کیفیت طراحی لباس در آثار تلویزیونی آسیب زده است

الهام شعبانی طراح لباس سینما و تلویزیون در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: کار کردن در تلویزیون بسیار سخت است و آنقدر تلویزیون درگیر نوع لباس و رنگ آن است که به مسأله‌ای دیگری فکر نمی‌کند. در آثار نمایشی ما بانوان باید حتماً حجاب داشته باشند و در تلویزیون شرایط بسیار وحشتناک است و برای شخصیت‌پردازی با لباس، طراح حق انتخاب چندانی ندارد و بازیگران فقط چند رنگ و نوع لباس می‌توانند بپوشند.

شعبانی تصریح کرد: در تلویزیون شخصیت‌های مثبت زن باید حتماً محجبه باشند و دیگر اهمیتی ندارد که شغل آن‌ها چیست و این در حالی است که برخی مواقع با توجه به محدودیت‌های موجود همان ظاهر پوششی که کاراکتر مثبت دارد نیز با ظاهر پوششی کاراکتر منفی یکسان است و این ایراد آشکار به طراحان صحنه و لباس مربوط نمی‌شود چرا که محدودیت‌های تلویزیون چنین وضعیتی را تحمیل کرده است.

او افزود: در تلویزیون برای پوشاندن لباس به تن بازیگران باید مسائل بسیاری را مدنظر قرار داد و طراح لباس باید مدام به این فکر کند که لباس تنگ نباشد و حجاب بازیگر به طور کامل رعایت شود. این مشکل در شبکه نمایش خانگی و سینما بسیار کمتر است. این روزها به عنوان طراح لباس در سریال «زیرخاکی» حضور دارم و ما با توجه به محدودیت‌ها نمی‌توانیم به دقیق‌ترین و واقعی‌ترین شکل ممکن سال‌های 56 و 57 را نشان دهیم چرا که در آن زمان برخی افراد حجاب نداشتند و ما با محدودیت روبرو هستیم. مشکل ممیزی و سختگیری‌ها تنها مربوط به پوشش بازیگران زن نمی‌شود و در تلویزیون بازیگران مرد نیز با این مشکل مواجه هستند.

این طراح لباس در ادامه گفت: در آثاری که تلویزیون تولید می‌کند هر گاه نیاز به صرفه‌جویی باشد مسئولان و تهیه‌کننده‌ها ترجیح می‌دهند در حوزه طراحی صحنه و لباس صرفه‌جویی کنند و یا از افراد کم‌تجربه استفاده می‌کنند و یا ابزار کافی برای بهبود کیفیت را در اختیار طراحان قرار نمی‌دهد. در بسیاری از آثاری که در زمان حال روایت می‌شوند و نیاز به لباس‌های خاصی ندارند معمولاً برای صرفه‌جویی در هزینه از بازیگران می‌خواهند که لباس‌های خود را سر صحنه آورده تا طراح از بین آنها انتخاب کند. در این شرایط طراح لباس نمی‌تواند شخصیت‌پردازی دقیقی داشته باشد چرا که همه لباس‌ها با سلیقه بازیگر انتخاب شده‌اند و نقشی که ایفا می‌کند در خرید لباس‌ها هیچ نقشی نداشته است.

طراح لباس سریال «ریکاوری» اظهار داشت: در تلویزیون ما حرفه‌ای به عنوان طراح لباس برنامه‌های تلویزیونی تعریف نشده است ولی بارها مجری‌ها و مهمان‌های برنامه‌های تلویزیونی با من تماس گرفته و در پوشش خود جلوی دوربین با من مشورت کردند اما هیچگاه ندیدم یک برنامه تلویزیونی طراح لباس داشته باشد.

شعبانی با اشاره به محدودیت‌های تلویزیون در پوشش کاراکترهای مرد گفت: به عنوان مثال یک روحانی در تلویزیون باید حتی در خانه‌اش نیز لباس روحانیت به تن داشته باشد و ما نمی‌توانیم یک روحانی را با لباس راحتی نشان دهیم. سیاستمدارها نیز به همین شکل است و این شرایط باعث شده تا مخاطب نتواند ارتباطی با کاراکترها برقرار کند ولی در سینما محدودیت تا این حد نیست و می‌توان تا حدی خلاقیت داشت هرچند که در سینمای ما نیز دست طراحان بسته است.

او افزود: ما همه در جامعه اسلامی زندگی می‌کنیم و با قوانین کشورمان آشنایی داریم و چارچوب‌ها را می‌شناسیم و بهتر است مسئولان تلویزیون سختگیری‌هایشان را کاهش داده و اجازه دهند آنچه که مردم در تلویزیون می‌بینند با آنچه در واقعیت وجود دارد به هم شبیه باشند.

این طراح لباس در پایان درباره نسل جوانی که امروز به عنوان طراح صحنه و لباس در سینما و تلویزیون فعالیت می‌کنند، گفت: امروز اینترنت به شکلی فراگیر در اختیار مخاطبان بسیاری قرار دارد که نسل جوان آثار جدید سینما و تلویزیون را هر روز می‌بیند و فکر می‌کنم افراد خلاقی امروز در این حضور فعالیت می‌کنند که با الگو گرفتن از آثار خوب دنیا مشغول کار هستند اما متأسفانه در بسیاری مواقع شاهد کپی‌کاری هستیم که امروز به یک معضل تبدیل شده و نسل جوان باید به این مسأله دقت کند که دچار کپی‌کاری نشود و بتواند آثار خود را خلق کند.