جوزف بورل نگاه مثبتی به ایران دارد و یک فرد باتجربه در پارلمان اروپاست/ خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا برای ایران خوب است

«نوذر شفیعی»، کارشناس مسائل بین‌الملل، درباره سفر جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به ایران، برای اولین بار و گفتگوهای ایران و اتحادیه اروپا درباره اینستکس و اینکه آیا جوزف بورل می‌تواند راهکاری در مورد حفظ برجام ارائه دهد؟ به خبرنگار سیاسی برنا گفت: ابتدا باید شخصیت بورل با توجه به بحث کارگزار محور و ساختار محور مورد بررسی قرار گیرد. نگاه کارگزار محور  شامل دو، سه مولفه است. یکی اینکه او تا چه حد مدیر خوبی برای پیشبرد اهداف و برنامه‌هایش است. دوم اینکه تا چه حد نگاه جوزف بورل در ارتباط با ایران که می‌خواهد، وارد تعامل شود؟ سوم اینکه او تا چه حد بر تعیین دیدگاه یک نهاد مثل اتحادیه اروپا تأثیرگذار است؟ این نگاه، نگاه کارگزار محور به شخص جوزف بورل است.

شفیعی افزود: به هر حال بورل، جانشین موگرینی، هم یک فرد باتجربه است و هم یک نگاه مثبت به ایران دارد. هرچند نسبت به موگرینی شاید این نگاه مثبت کمتر است اما او در پارلمان اروپا، یک فرد تأثیرگذار است. بنابراین وقتی به ایران سفر می‌کند از منظر کارگزاری می‌تواند تأثیرگذار باشد اما از منظر اتحادیه اروپا به عنوان یک ساختار بحث این است که کلا نگاه اتحادیه اروپا به موضوع ایران از جمله بحث برجام چیست؟ به عبارت دیگر آیا اتحادیه اروپا قصد دارد برجام را رو به جلو ببرد یا خیر؟ یا اینکه وقتی از برجام سخن می‌گوید قصدش این است که در نهایت طرح‌های ترامپ را جایگزین برجام کند یا خیر. حال اینکه او کدام یک از این برنامه‌ها را دنبال کند تابع یک بحث کلان‌تری است و آن این است که اساسا رابطه آمریکا و اروپا چگونه است. به هر حال اروپا، آمریکا را ترجیح می‌دهد و اروپا یک عنصر تعیین‌‌کننده در عرصه سیاست بین‌الملل نیست بلکه یک عنصر تأثیرگذار است.

این عضو پیشین کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ادامه داد: بنابراین می‌توان گفت به لحاظ فردی و کارگزاری، کمیسر جدید سیاست خارجی اتحادیه اروپا یک فرد توانمند است و می‌تواند، برنامه‌هایی را پیش ببرد اما وقتی به جوزف بورل در قالب اتحادیه اروپا و تجربیات گذشته‌اش نگریسته شود، متوجه می‌شویم، این اتحادیه تعیین‌کننده نیست چراکه مستقل نیست بلکه یک بازیگر تأثیرگذار است و می‌تواند در برخی از تحولات جهانی تأثیرگذار باشد. وقتی اینها را در نظر می‌گیریم، کمیسر اتحادیه اروپا وقتی به ایران سفر می‌کند امیدواری نسبت به این سفر نسبی است و بستگی به این دارد که ایران چه انتظاری از این سفر دارد و این انتظار هم بر سر دو طیف، قرار دارد. یک حداقل حداقل است و یک حداکثر حداکثر.  قاعدتا هم ایران و هم اتحادیه اروپا هدفمند هستند که بسیاری از مسائل از طریق مذاکره حل و فصل شود و تنش‌ها در منطقه و در روابط ایران و آمریکا، کاهش پیدا کند و  مسائل به طور مسالمت‌آمیز پیش برود. این خطوط کلی است که هم ایران و هم اتحادیه اروپا به آن علاقه‌مند هستند ولی حالا تا چه حد بتوانند در این مذاکرات انتظارات یکدیگر را برآورده کنند، مشخص نیست.

شفیعی درباره سیاست‌های ناهماهنگ کشورهای عضو اتحادیه اروپا و همچنین خروج اخیر انگلیس از اتحادیه اروپا، بیان کرد: خروج بریتانیا از  تحادیه اروپا باعث کاهش تأثیرگذاری بریتانیا بر اتحادیه اروپا می‌شود و این نکته برای ایران، خوب است. چون انگلیس یک محور آنگلوساکسونی است که بیشتر بریتانیا و آمریکا با هم هماهنگ‌تر هستند تا اتحادیه اروپا که اصطلاحا به آن می‌گویند رومن- ژرمنی. با خروج انگلیس، هماهنگی در اتحادیه اروپا بهتر است از قضا اتحادیه اروپا علاقه بیشتری نشان خواهد داد نسبت به اینکه برجام حفظ شود. به هر حال در اروپا همیشه دو نگاه وجود داشت، یک نگاه ملی و دیگری اتحادیه‌‌ای. در نگاه‌های اتحادیه‌‌ای قدرت‌های بزرگ اهمیت دارد یعنی ما اگر بر ایتالیا، فرانسه و آلمان تأثیرگذار باشیم این کشورها می‌توانند در جهت همراهی و همکاری بیشتر با ایران حرکت کنند. به هر حال این سفر، بیشتر در قالب بده و بستان‌های سیاسی و جزئی و آمد و شدهای دیپلماتیک، می‌تواند مفید باشد.