احتمال زلزله بزرگتر تنها ۱۰ درصد است/دماوند همیشه فعال است/خیال مردم راحت باشد؛ زلزله تهران آتشفشانی نبود

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ مهدی زارع استاد پژوهشکده زلزله شناسی در گفتگوی زنده اینستاگرامی با خبرگزاری برنا به تشریح زلزله اخیر تهران و پیش بینی وقوع زلزله بزرگتر، ارتباط اَبرماه با زلزله اخیر، شایعه فعال شدن آتشفشان دماوند، مدل های پیش بینی زلزله در ایران و.... پرداخت.

همانگونه که عنوان شده چندین پس لرزه بعد از زلزله 5 ریشتری پایتخت به وقوع پیوسته است. آیا 50 پس لرزه پس از زلزله اخیر تهران، باعث تخلیه شدن انرژی زمین می شود و می توان ادعا کرد زلزله بزرگ تهران دیگر رخ نمی دهد؟

امیدوار هستیم زلزله اصلی پایتخت، همان زلزله 4.9 ریشتر که ساعت 48 دقیقه بامداد رخ داد، باشد و پس لرزه های بعد از آن باعث تخلیه شدن انرژی زمین و کاهش احتمال رخ دادن زلزله بعدی شده باشد.

یکی از کارهایی که پس از زلزله باید مورد توجه قرار گیرد، بررسی احتمال زلزله بعدی و بزرگتر است که ما این کار را انجام دادیم و طبق بررسی های انجام شده به این نتیجه رسیدیم که احتمال زلزله بزرگتر تنها 10 درصد است. البته این فقط یک احتمال است و ما به دلیل اینکه کمبود ایستگاه لرزه نگاری  و کمبود تعداد داده ها داریم نمی توانیم به طور دقیق این احتمالات را مورد بررسی قرار دهیم. معنی حرف های من این نیست که مردم بترسند و در جامعه رعب و وحشت ایجاد شود ما فقط از این جهت که باید احتمالات را هم در نظر بگیریم اینگونه پیش بینی می کنیم.

آیا مردم تهران باید منتظر زلزله بزرگتری باشند؟

به شخصه این جمله که مردم باید منتظر زلزله بزرگتر باشند را قبول ندارم چون اگر پایه احتمال هم قوی باشد اینگونه صریح اطلاعات دادن به مردم درست و مفید نیست و این هشدار دادن فایده ای برای مردم ندارد. اینکه مردم هنگام زلزله با بزرگی 5 ریشتر در خیابان ها سرازیر شوند بیشتر از خود زلزله آسیب دارد و باعث بهم ریختگی شهر می شود. هیچ کسی خبری از وقوع زلزله بزرگ در تهران ندارد. دانشمندان فقط از طریق شبکه های لرزه نگاری و نقشه برداری داده ها را مورد بررسی قرار داده و همانطور که اشاره کردم احتمال وقوع زلزله بزرگتر 10 درصد بیشتر نیست. برخلاف عقیده من اگر احتمال زلزله شدید هم وجود داشته باشد مردم فقط باید نکات ایمنی را رعایت کنند.

آیا میزان انرژی تخلیه شده زمین قابل اندازه گیری است؟

هر زلزله ای با آزاد شدن انرژی زمین همراه است اما اینکه چقدر از انرژی کل تخلیه می شود و چقدر باقی می ماند برای ما قابل اندازه گیری نیست.

پس از زلزله پایتخت شایعات متعددی مبنی بر فعال شدن آتشفشان دماوند دست به دست شد . آیا با زلزله اخیر تهران، آتشفشان دماوند فعال شده است؟

آتشفشان دماوند یک مجموعه ای است که همیشه فعال بوده و بر ساختارهای اطراف خود تاثیر می گذارد به طوری که گسل های اطراف کوه دماوند از جمله لار، کندوان، مُشا و... تحت تاثیر فعل و انفعالات این کوه است اما به دلیل کمبود اطلاعات از فرایندهای دماوند اطلاع دقیقی نداریم. دماوند باعث لرزه خیز شدن یک گسل نمی شود، دماوند می تواند ریتم اتفاقات پیرامون خود را تغییر دهد برای مثال زلزله ای که قرار است 100 سال دیگر رخ دهد ممکن است با این فعالیت ها چند سال بعد اتفاق بیافتد.

مطالعات نشان داده توده آذرین دماوند فقط مخروطی که بیرون آمده نیست به طوری که جنوب البرز، رودهن، بومهن و استان تهران را دربر می گیرد. زلزله ای که ناشی از آتشفشان باشد شکل فرکانسی دارد، موج آن قابل تفکیک است اما زلزله 19 اردیبهشت تهران اینگونه نبود و مردم از این لحاظ خیالشان راحت باشد.

همزمان با زلزله پایتخت، شاهد نزدیک ترین فاصله ماه به زمین یا همان ابر ماه بودیم که سبب شدت جزر و مد شد. آیا زلزله اخیر ارتباطی با اَبرماه داشت؟

در مطالعات آماری اخترشناسان و زلزله شناسان موضوعی مبنی بر وقوع زلزله به دلیل جزر و مد و نزدیکی ماه به زمین وجود ندارد اما می توان گفت 70 درصد زلزله ها در ابتدا و اواسط ماه قمری رخ می دهد و 30 درصد باقی مانده در روزهای دیگر اتفاق می افتد. زلزله ای که اخیر رخ داد بزرگ نبود چرا که 5 ریشتر جزء زلزله متوسط محسوب می شود.

با توجه به اینکه احتمال وقوع زلزله می تواند از فجایع جلوگیری کند و نگرانی های مردم را کاهش دهد، آیا وقوع زلزله را می توان پیش بینی کرد؟

حدود 15 سال است که پیش بینی زلزله با روش های احتمالی را دنبال می کنیم اما در 3 یا 4 سال اخیر به دلیل اینکه پیش بینی زلزله را جزء کارهای لوکس قرار داده اند این کار عملا به تعطیلی کشیده شده است اما ما به عنوان محققین، همراه با دانشجویان خود این علم را دنبال می کنیم و نتایجی هم که به دست آوردیم مانند نتایج به دست آمده در دانشگاه های ژاپن، کالیفرنیا و... است. ما سعی می کنیم مانند تمام کشورها، طبق داده هایمان به احتمالات برسیم و از طریق آن خروجی واقعی و منطقی داشته باشیم به طوری که کمبود داده ها هم باعث نشده کار را زمین بگذاریم و با همان اندک اطلاعات کار پیش بینی را انجام می دهیم.