راه نجات سینما چیست؟

به گزارش خبرنگار برنا، طی بیش از یک سال گذشته طرح‌های حمایتی متعددی از سوی سازمان سینمایی مطرح شده است ولی هیچ یک از طرح‌ها نتوانسته تا امروز مشکلات سینما را از بین ببرد و به نظر می‌رسد تنها راه نجات سینما بازگشایی سالن‌ها و بازگشت مردم به سینماها است که البته این امکان نیز به زودی میسر نمی‌شود.

کشورهای مختلف در مواجهه با این بحران طرح‌ها و ایده‌های مختلفی داشتند که البته بسیاری از آن‌ها در کشور ما قابل اجرا نیست و یا قطعاً با شکست مواجه می‌شود. در گفت‌وگو با چند سینماگر گفت‌وگویی درباره راهکارهای نجات سینما در شرایط حاضر داشتیم که در ادامه می‌خوانید:

قربان محمدپور: کرونا سرنوشت سینما را تغییر داده است / اگر فیلمی آماده نمایش داشتم به هیچ‌وجه در این شرایط اکران نمی‌کردم

قربان محمدپور کارگردان سینما در گفت‌وگو با خبرنگار برنا، اظهار داشت: طی ماه‌هایی که درگیر شیوع ویروس کرونا بودیم اکثر سینماگران به سمت شبکه نمایش خانگی رفتند و اکثر درخواست‌ها برای صدور پروانه ساخت به شبکه نمایش خانگی و سریال‌سازی مربوط می‌شود و بخشی از کسانی که در سینما درخواست صدور پروانه ساخت دارند فیلمسازان دولتی هستند یا افرادی که بودجه خاص دارند یا به فستیوال‌های خارجی توجه دارند. فیلمسازان بخش خصوصی و تجاری در این شرایط نمی‌توانند فیلم تولید کنند.

محمدپور خاطرنشان کرد: سینما به خانه‌های مردم رفته است. حتی اگر امروز هم کرونا تمام شود تا آشتی کردن مردم و تغییر این عادت حداقل 3 یا 4 سال زمان نیاز داریم. چندی پیش در گفت‌وگو با یکی از دوستان که اطلاعاتی درباره صدور پروانه ساخت سریال‌های شبکه نمایش خانگی دارد، او به من گفت که 38 سریال درخواست پروانه ساخت داشته‌اند واین تعداد بالا نشان می‌دهد که سینماگران به ساخت سریال در شبکه نمایش خانگی روی آورده‌اند.

او افزود: آینده سینما را نمی‌توان پیش‌بینی کرد حتی در هالیوود هم فیلم‌هایی که اکران شده‌اند با استقبال روبرو نشده‌اند و این وضعیت به ما متذکر می‌شود که آینده سینما مشخص نیست و سرنوشت آن تغییر کرده است. سینما وارد خانه مردم شده و طی 30 سال آینده احتمالاً شکل و شمایلی که از سینما دیده‌ایم به طور کل تغییر می‌کند و سینما به سمت دنیای دیجیتال می‌رود و مردم در خانه‌هایشان و سینماهای خانگی آثار سینمایی را مشاهده می‌کنند.

کارگردان فیلم سینمایی «سلام بمبئی» در ادامه اظهاراتش گفت: سینمای من سینمای تجاری است و آثار من با مخاطبان عام ارتباط برقرار می‌کند پس قاعدتاً در این شرایط حاضر نیستم فیلمی بسازم یا اگر فیلمی آماده نمایش داشته باشم حاضر نیستم که اکران کنم. هر چند که شاید فیلم با ماندن در صف اکران که چند سال از تولید آن می‌گذرد ممکن است کهنه شود و تازگی خود را از دست بدهد که قطعاً شانس موفقیتش هم اندک می‌شود در صورتی که فیلم آماده اکران داشتم حاضر نبودم فیلمم را در این شرایط اکران کنم و ترجیح می‌دادم تا بهتر شدن وضعیت صبر کنم.

این کارگردان در پایان اظهار داشت: در همه جای دنیا معضل عدم استقبال از فیلم‌های اکران شده در سینماها وجود دارد. در کشوری چون هند فیلمی از سلمان خان اکران شد و این فیلم به صورت همزمان در پلتفرم‌ها نیز نمایش داده شد و شرایطی را ایجاد کردند تا فیلم به درآمدزایی برسد اما در کشور ما این امکان وجود ندارد. اگر سینمای ایران به سمت به رسمیت شناختن قانون کپی رایت برود قطعاً امکان خوبی برای سینمای ایران فراهم می‌شود و ما می‌توانیم با اکران همزمان فیلم‌ها در سینماها و پلتفرم‌ها به زنده ماندن سینما کمک کنیم.

حسن هدایت: برای نجات سینما باید به تجربیات کشورهای دیگر توجه داشته باشیم / اقتصاد سینمای ایران بیمار است

حسن هدایت کارگردان و تهیه‌کننده سینما و تلویزیون در گفت‌‌وگو با خبرنگار برنا، اظهار داشت: طبیعی است تا زمانی که تقاضای دریافت پروانه ساخت وجود داشته باشد وزارت فرهنگ هم باید به این تقاضاها پاسخگو باشد و سازماندهی میزان صدور پروانه ساخت به دولت مربوط نمی‌شود. سازمان سینمایی به عنوان نهادی دولتی مسئولیت‌های متعدد دیگری دارد که در مشکلات فراوان شکل گرفته از شیوع ویروس کرونا و وضعیت اقتصادی بسیاری مواقع از عهده وظایف خود برنمی‌آید و نمی‌توان از آن انتظار داشت که وظیفه‌ای دیگر را به دوش بکشد.

هدایت خاطرنشان کرد: اگر درخواست صدور پروانه ساخت وجود داشته باشد دولت چاره‌ای جز بررسی ندارد و اگر تصمیم بر این گرفته شود که پروانه‌ای صادر نشود قطعاً افراد متقاضی و بسیاری افراد دیگر معترض می‌شوند که چرا پروانه ساخت صادر نمی‌شود و جلوی تولید گرفته شده است. حتی شاید برخی افراد چنین درخواستی بدهند و تأکید کنند که می‌خواهند پولشان را دور بریزند و به کسی مربوط نیست که چرا در این شرایط فیلم می‌سازند.

او افزود: این وضعیت نگرانی‌هایی را به وجود می‌آورد که شاید یکی از آن‌ها را بتوان بالا رفتن تعداد کارگردان‌ها دانست که بیش از اندازه بودن تقاضای تولید ممکن است در سینما بحران ایجاد کند و همانطور که سازمان سینمایی باید با تعدد کارگردان پاسخگوی انتظارات آن‌ها باشد باید پاسخگوی میزان بالای تولیدات نیز باشد. با این حال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کاری منطقی می‌کند که مثل روال سابق پروانه ساخت صادر می‌کند.

این کارگردان تأکید کرد: دوستانی که در این شرایط درخواست صدور پروانه ساخت دارند شاید به بازارهایی غیر از اکران سینما فکر می‌کنند. اکران آنلاین، توجه به فستیوال‌های خارجی برای کسب موفقیت و تشویق شدن و... می‌توانند گزینه‌هایی باشند که این افراد برای تولید آثارشان به آن‌ها فکر می‌کنند. مسئله بعدی به موضوعی مربوط می‌شود که چند سال است در سینمای ما مطرح شده و بارها درباره‌اش صحبت کرده‌ایم، پول‌های مشکوکی که در سینما وارد شده‌اند و شاهد تولید آثاری هستیم که با این پول‌ها ساخته می‌شوند. البته نمی‌توان این موضوع را در سینمای ایران چندان جدی بگیریم چرا که سینمای ایران بازار کوچکی دارد که محل مناسبی برای پولشویی یا مسائلی از این دست نیست.

او افزود: طبیعتاً من به عنوان کسی که در سینما فعالیت می‌کنم باید از افزایش تولید خوشحال باشم اما همین افزایش تولید هم خطراتی دارد که می‌تواند به کیفیت لطمه وارد کند. اقتصاد سالم اقتصادی است که مبتنی بر یک رابطه متعادل بین عرضه و تقاضا است و وقتی در این شرایط فیلم ساخته می‌شود به این معنی است که هیچ ارتباط متعادل و منطقی بین عرضه و تقاضا وجود ندارد. افزایش بی‌رویه ظهور کارگردان و تهیه‌کننده باعث شده افراد زیادی بدون تجربه و شناخت کافی از ساختار فیلم و سینما به این عرصه ورود کنند و بحران‌های زیادی را به وجود آورند. این رویه باعث شده وقتی به خانه سینما مراجعه می‌کنید برخی مواقع این تصور به وجود می‌آید که گویا به یک دادگاه مراجعه کرده‌اید و افراد بسیاری برای شکایت از یکدیگر به آن‌جا مراجعه کرده‌اند.

کارگردان فیلم سینمایی «چشم شیطان» در ادامه اظهاراتش تأکید کرد: هیچ تجارتی در هیچ جای دنیا به شکل طبیعی اینگونه نیست که با یک کار در مدتی کوتاه بتوان سرمایه خود را 4 یا 5 برابر کرد. توجه کردن به وعده‌ها و ادعاهایی که از سوی برخی افراد برای سودآوری 4 یا 5 برابر افراد بسیاری را وسوسه می‌کند که در سینما سرمایه‌گذاری کنند و پس از اینکه انتظاراتشان با این کار برآورده نمی‌شود و متوجه می‌شوند که فریب خورده‌اند به خانه سینما متوصل می‌شوند. من بارها به این افراد گفته‌ام که شما برای خرید یک هندوانه به چند مغازه می‌روید و چطور برای سرمایه‌گذاری در یک فیلم سینمایی با چنین مبلغ بالایی هیچ تحقیق لازمی انجام نداده‌اید. به نظر من اگر سازمان سینمایی این امکان را داشته باشد که منبع هزینه تولید فیلم را استعلام بگیرد می‌توان این انتظار را از آن داشت که در این موضوع ورود کند که قطعاً اتفاق مثبتی است اما تا زمانی که اینگونه نباشد نمی‌توانیم چنین انتظاری داشته باشیم.

هدایت در پایان گفت: تاریخ پایان شیوع ویروس کرونا را نمی‌توان پیش‌بینی کرد، این بحران را تا امروز انسان تجربه نکرده است و برای اولین بار است که انسان در چنین بحرانی قرار گرفته و در همه جای دنیا معضلات بسیاری را انسان تجربه می‌کند. مشکل کرونا به سادگی با تزریق واکسن حل نمی‌شود و حتی اگر امروز واکسنی مطمئن باشد که این ویروس را ریشه‌کن کند تا بازگشت به روزهای عادی حداقل 4 یا  سال زمان نیاز داریم. به همین دلیل هر پیش‌بینی درباره وضعیت سینما پس از شیوع ویروس کرونا تا حدی ساده‌نگری است اما راهکارهایی وجود دارد که به نظر من بهترین شکلش برای ما نگاه کردن به عملکرد دیگر کشورهای دنیا است. در کشورهایی که سینما یک صنعت قدرتمند است تمهیداتی داشته‌اند که ما می‌بتوانیم با الگو قرار دادن آن‌ها برخی مشکلات خود را حل کنیم. قطعاً راهکارهای آن‌ها به همان شکل در کشور ما جوابگو نیز و باید این راهکارها را بومی‌سازی کنیم.

هارون یشایایی: سینما نابود نمی‌شود و این بحران را پشت سر می‌گذارد / ادامه تولیدات در این شرایط اتفاق خوبی است که بیکاری را از بین می‌برد

هارون یشایایی تهیه‌کننده قدیمی سینما در گفت‌وگو با خبرنگار برنا، اظهار داشت: بسیاری از سینماگران که پیش‌تر فیلم‌های سینمایی می‌ساختند این روزها به ساخت سریال‌ روی آورده‌اند تا در شبکه نمایش خانگی اثرشان را پخش کنند. به هر حال نمی‌شود یک حرفه را به طور کامل تعطیل کرد و با تغییر شرایط باید راهکارهای مناسب برای پخش و نمایش فیلم‌ها و سریال‌ها و ادامه حیات حرفه سینما را همزمان با تغییر شرایط پیدا کرد.

یشایایی خاطرنشان کرد: ممکن است بسیاری از سرمایه‌گذارها که در حال حاضر فیلم می‌سازند از تولید آثارشان متضرر شوند ولی برای ادامه حیات این حرفه دست به خطر می‌زنند و فیلم و سریال می‌سازند. فکر می‌کنم اکران آنلاین در کشور ما جوابگو نبوده ولی در شبکه نمایش خانگی سریال‌سازی با موفقیت روبرو شده و حتی میزان سوددهی این آثار از فیلم‌های سینمایی برای سرمایه‌گذارها و تولیدکنندگان بیشتر بوده است.

او افزود: به هر حال باید یک راه حل پیدا کرد و برای سینما شاید در حال حاضر نشود هیچ افقی را پیش روی خود متصور شد. اگر قرار است اکران آنلاین در کشورمان جدی گرفته شود و ما هم مثل سایر کشورها از این امکان استفاده کنیم بهتر است کپی رایت را جدی بگیریم و به نحوی این مسئله مهم را در سینمایمان به نتیجه برسانیم.

تهیه‌کننده فیلم سینمایی «در مسیر تندباد» در ادامه گفت: در حال حاضر چند فیلم در سینما اکران شده‌اند که متأسفانه با استقبال چندانی مواجه نشده و شکست خورده‌اند. مردم به دلیل ترسی که از ابتلا به کرونا دارند به سینما نمی‌روند و فکر می‌کنم این وضعیت تا مدت‌ها ادامه داشته باشد اما به هر شکل اطمینان دارم که ما این بحران را پشت سر می‌گذاریم و سینما به هیچ‌وجه نابود نمی‌شود اما قطعاً سینمای ما و سینماگران ما هزینه سنگینی متحمل می‌شوند.

این تهیه‌کننده در پایان گفت: ادامه داشتن تولید در شرایط حاضر اتفاق خوشایندی است که بیکاری را به نوعی پوشش می‌دهد و باید برای بهتر شدن وضعیت سالن‌های سینما هم برنامه‌ریزی داشت. این بحران برای همه حرفه‌ها و مشاغل به وجود آمده و به نظر من سالن‌های سینما هم از بین نمی‌روند و این بحران را پشت سر می‌گذارند اما این زمان را نمی‌توان پیش‌بینی کرد و امیدوارم هرچه زودتر این اتفاق رخ دهد.