"پالنگان " بهشت گمشده دوران مادها

به گزارش خبرگزاری برنا از کردستان؛ پالنگان (به کردی: پاڵنگان) روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان کامیاران در استان کردستان است. قدمت این روستا به پیش از اسلام برمی‌گردد و در فاصله ۸۰۰ متری دره تنگیور (تەنگیوەر) و بخش ژاورود شهرستان کامیاران استان کردستان قرار دارد.

معماری این روستا به شکل پلکانی است. در طول تاریخ چندین بار به دلایل مختلف ویران و مجددا بازسازی شده‌است.

پالنگان تا قبل از زمان هه لوخان اردلان (۹۹۵ - ۹۶۹ شمسی) مرکز حکومت اردلان بوده‌است. نظر اکثر مورخان بر مسقط الراس بودن پالنگان برای حکومت اردلان است و از زمان پیدایش این امارت در سال ۱۱۶۸ میلادی (۵۴۷ شمسی و ۵۶۲ قمری) تا زمان انتقال مرکز حکومت‌شان به قلعه حسن‌آباد سنندج در حدود سال ۱۶۰۰ میلادی (حدود سال۹۸۰ شمسی و ۱۰۱۰ قمری) بمدت بیش از ۴۰۰ سال مقر حکومت کدخدامنشی اردلان بوده‌است.

معماری این روستا به شکل پلکانی است.[۱] در طول تاریخ چندین بار به دلایل مختلف ویران و مجددا بازسازی شده‌است.[۲] پالنگان تا قبل از زمان هه لوخان اردلان (۹۹۵ - ۹۶۹ شمسی) مرکز حکومت اردلان بوده‌است. نظر اکثر مورخان بر مسقط الراس بودن پالنگان برای حکومت اردلان است و از زمان پیدایش این امارت در سال ۱۱۶۸ میلادی (۵۴۷ شمسی و ۵۶۲ قمری) تا زمان انتقال مرکز حکومت‌شان به قلعه حسن‌آباد سنندج در حدود سال ۱۶۰۰ میلادی (حدود سال۹۸۰ شمسی و ۱۰۱۰ قمری) بمدت بیش از ۴۰۰ سال مقر حکومت کدخدامنشی اردلان بوده‌است.

جمعیت

این روستا در دهستان ژاورود قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۸۲۱ نفر (۱۹۴خانوار) بوده‌است.

یکی از روستاهای دهستان ژاورود از توابع شهرستان کامیاران در استان کردستان است و در ۵۵ کیلومتری شمال‌غرب این شهر و در دره تنگی ور قرار دارد. این روستا در دامنه کوه و در دو طرف دره قرار گرفته و خانه‌های آن با سنگ و عموماً به حالت پلکانی ساخته شده و پشت بام منزل پایین حیاط منزل بالا محسوب می‌شود.

رودخانه خروشان تنگی ور که از میان آبادی می‌گذرد آن را به دو قسمت تقسیم کرده‌است و خانه‌های روستا با سنگ و بیشترشان به صورت خشکه چینی ساخته شده‌است.

این ناحیه از مراکز مهم استان کردستان در دوره سلجوقی به بعد بوده‌است و قلعه پالنگان که مجاور روستا و در بالای کوه قرار دارد بیانگر این مطلب است. با توجه به بقایای مساجد، منازل قدیمی و باغ‌های این روستا به نظر می‌رسد که شالوده اصلی آن به دوره سامانی بازمی‌گردد.[۳] روستا دارای یک گورستان قدیمی است که چند سنگ قبر با خط کوفی مربوط به سدهٔ ششم و هفتم در آن وجود دارد، اما از همه مهم‌تر بافت معماری پلکانی روستاست.

روستای پالنگان بیش از بیست چشمه جوشان دارد که آب زلال و خنک خود را به رودخانه تنگی ور می‌ریزند.

رودخانه تنگی ور که از میان روستا می‌گذرد، بخش اعظم آب خود را از این چشمه‌ها که در فاصله ۷۰۰ تا ۸۰۰ متری جنوب شرقی آبادی قرار دارند تأمین می‌کند و از همین رو آب رودخانه بسیار گواراست. رودخانه تنگیور بعد از گذر از آبادی در حدود ۳۰۰ متری غرب پالنگان به رودخانه پرآب سیروان می‌پیوندد.

روستای پالنگان نزدیک به هزار نفر جمعیت دارد که مذهب آن‌ها سنی است و به لهجه هورامی صحبت می‌کنند[نیازمند منبع]. با اینکه پالنگان در یک منطقه کوهستانی است اما به دلیل آسفالت بودن مسیر، در تمام طول سال امکان بازدید از این روستا وجود دارد.

عمده محصولات تولیدی مردم این روستا، گندم، جو و انواع مواد لبنی است. گیوه بافی، جاجیم بافی و موج بافی از مهم‌ترین صنایع دستی پالنگان محسوب می‌شود. همچنین کشک محلی، گیوه، روغن و عسل طبیعی جزو سوغات پالنگانی هاست. از میان این‌ها عسل طبیعی روستا جایگاه ویژه‌ای دارد. در چند سال اخیر بخش غربی روستا که به روستای تفین منتهی می‌شود به باغستان تبدیل شده است. میوه‌هایی از جمله انار، توت فرنگی، هلو، زردآلو و انجیر از تولیدات این باغستان‌ها هستند. تابستان گرم و بهار معتدل پالنگان باعث شده که کوچ بهاری عشایر به ارتفاعات این روستا که با اجرای بسیاری از مراسم سنتی عشایر کرد مانند اجرای موسیقی گریان، چپله و سیاچمانه همراه است، گردشگران زیادی را به این روستا جذب کند.

اسب سواری، گرزبازی، غل غلان، بارباران، کوشه کوشه و چاک چاک از بازی‌های محلی پالنگان است که در ایام غیر کاری مانند پاییز و زمستان در اکثر کوچه‌ها و چشم‌اندازهای روستا برگزار می‌شود. پالنگان یکی از ۷ روستای هدف در گردشگری استان کردستان است که پس از انجام مطالعات کارشناسی بدون هیچ تغییری در بافت خود به یک روستای گردشگری تبدیل شده است.

در فاصله ۸۰۰ متری جنوب شرقی روستای پالنگان در دره تنگیور و در محل چشمه‌های پرآب، قلعه‌ای به نام قلعه پالنگان قرار دارد که آثار و بقایای اتاقها، آتشکده‌ها و پل‌های قدیمی آن قابل مشاهده است.

انتهای پیام/