کمالی: جامعه بین‌المللی نسبت به خطرات ناشی از تداوم بی‌ثباتی در سوریه هوشیار باشد

نوید کمالی، کارشناس ارشد مسائل راهبردی و سیاست خارجی در گفت‌وگو با خبرنگار بین‌الملل خبرگزاری برنا در مورد اتفاقات در سوریه، گفت: تحولات اخیر در سوریه، به ویژه حملات گسترده به حلب، نشان‌دهنده پیچیدگی و چند وجهی بودن بحران امنیتی اخیر در این کشور است. با وجود اینکه این حملات تا حدی غافلگیر کننده بود، اما ارزیابی آمادگی نیروهای ارتش سوریه و مقاومت نیازمند توجه چند نکته است.

وی افزود: به نظر می‌رسد  علی‌رغم هشدارهای قبلی و تحرکات آشکار گروه‌های تروریستی، سطح آمادگی نیروهای دفاعی و امنیتی سوریه به اندازه کافی بالا نبوده است و این مسئله را می‌توان در ترکیبی پیچیده از عوامل داخلی و خارجی جستجو کرد که طی سال‌ها شکل گرفته و اکنون به نقطه بحرانی رسیده است. 

این کارشناس مسائل راهبردی با بیان اینکه  از منظر داخلی، ضعف ساختاری دولت سوریه در کنترل مناطق شمالی و غربی کشور، به ویژه پس از یک دهه درگیری مداوم، زمینه‌ساز اصلی بازگشت گروه‌های تروریستی بوده است؛ عنوان کرد: این ضعف ناشی از چند عامل کلیدی است که مهمترین آنها عبارتند از فرسودگی نیروهای نظامی و امنیتی سوریه پس از سال‌ها جنگ فرسایشی، که توان عملیاتی و انگیزه آنها را برای مقابله با تهدیدات جدید کاهش داده است؛ تخریب گسترده زیرساخت‌های کشور، که امکان کنترل موثر دولت بر مناطق دوردست را محدود کرده است؛ بحران اقتصادی ناشی از تحریم‌های بین‌المللی و هزینه‌های جنگ، که توانایی دولت برای بازسازی و تامین نیازهای اساسی مردم را کاهش داده و نارضایتی عمومی را افزایش داده است؛ و شکاف‌های اجتماعی و مذهبی که طی سال‌های جنگ عمیق‌تر شده و همبستگی ملی را تضعیف کرده است.

کمالی ادامه داد: علاوه بر این، غفلت اطلاعاتی و عدم توجه کافی به تحرکات گروه‌های تروریستی و خوش‌بینی بیش از حد به توافقات صلح گذشته با گروه‌های معارض و حامیان منطقه‌ای و فرامنطقه‌ ای آنها ، موجب غافلگیری نیروهای سوری در برابر تهاجم برق آسای اخیر شد. این خوش‌بینی نظام سوریه و به تبع آن نیروهای امنیتی ناشی از چند عامل بود که مهمترین آن امید به عادی‌سازی روابط با کشورهای منطقه و کاهش فشارهای بین‌المللی بود که منجر به کاهش هوشیاری نسبت به تهدیدات امنیتی بازیگران وابسته به این کشورها خصوصاً ترکیه شد و اعتماد بیش از حد به توافقات آتش‌بس و مناطق کاهش تنش در عمل به گروه‌های تروریستی فرصت تجدید قوا و اقدام مجدد علیه حاکمیت سوریه را داد. 

وی همچنین گفت: با این حال، واکنش سریع نیروهای ارتش سوریه و گروه‌های مقاومت، از جمله اعزام لشکر 25 نیروهای ویژه آموزش دیده توسط روسیه به حلب، نشان می‌دهد که ظرفیت واکنش سریع در مقابل بازیگران تهدید آفرین در سوریه همچنان وجود دارد. همچنین، گزارش‌های مبنی بر وارد کردن خسارات سنگین به گروه‌های تروریستی و سرنگونی تعداد قابل توجهی از پهپادهای آنها، حاکی از توانمندی‌های پدافندی قابل توجه نیروهای ارتش سوریه است. 

این کارشناس مسائل سیاست خارجی بیان کرد: با این وجود، پیشروی گروه‌های تروریستی تا داخل شهر حلب نشان می‌دهد که هنوز شکاف‌های جدی در سیستم‌های دفاعی و امنیتی سوریه وجود دارد که این مسئله نیازمند رسیدگی فوری است.

کمالی با اشاره به نقش آمریکا، اسرائیل و ترکیه در این تحولات بیان کرد: این کشورها هر یک به نوعی در تشدید بحران سوریه نقش دارند. آمریکا با حضور نظامی در شمال شرق سوریه و حمایت از گروه‌های کُرد، همچنان به عنوان یک عامل بی‌ثبات‌کننده عمل می‌کند. 

وی افزود: گزارش‌های مبنی بر حضور نیروهای فرانسوی در کنار نیروهای آمریکایی نشان می‌دهد که ناتو همچنان سوریه را به عنوان یک جبهه مهم در رقابت با روسیه می‌بیند. اسرائیل نیز با حملات مکرر به مواضع مقاومت در سوریه و حمایت غیرمستقیم از گروه‌های تروریستی، به دنبال تضعیف محور مقاومت است. هشدار اخیر نتانیاهو به بشار اسد مبنی بر توقف حمایت از حزب‌الله نیز نشان‌دهنده نگرانی اسرائیل از تقویت این محور است.

این کارشناس ارشد مسائل راهبردی  در این زمینه ادامه داد: ترکیه نیز علی‌رغم مذاکرات اخیر با دولت سوریه، همچنان از گروه‌های مسلح مخالف دولت حمایت می‌کند. حضور گروه‌هایی مانند گروه تروریستی جیش الوطنی در عملیات اخیر نشان می‌دهد که آنکارا هنوز به طور کامل از سیاست‌های قبلی خود در سوریه دست نکشیده است. این رویکرد دوگانه ترکیه، چالش‌های جدی برای روند صلح و ثبات در سوریه ایجاد می‌کند.

کمالی مطرح کرد: حضور و فعالیت گروه‌های تروریستی با مشارکت نیروهای تروریستی از کشورهای آسیای میانه، مانند حزب اسلامی ترکستان، نشان‌دهنده ابعاد فراملی این بحران است. این امر می‌تواند پیامدهای امنیتی گسترده‌ای برای منطقه و حتی فراتر از آن داشته باشد.

وی عنوان کرد: به طور کلی وضعیت کنونی در سوریه نشان می‌دهد که علی‌رغم پیشرفت‌های قابل توجه در حوزه مهار بحران و تثبیت شرایط با ثبات در سرتاسر کشور، هنوز چالش‌های جدی برای دستیابی به ثبات پایدار در این کشور وجود دارد. 

این کارشناس  مسائل سیاست خارجی در پایان خاطرنشان کرد: نیاز به بازنگری در راهبردهای نظامی و امنیتی، تقویت همکاری‌های منطقه‌ای برای مبارزه با تروریسم و تلاش برای یافتن راه‌حل‌های سیاسی پایدار، از جمله اقداماتی است که می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند. همچنین، جامعه بین‌المللی باید نسبت به خطرات ناشی از تداوم بی‌ثباتی در سوریه هوشیار باشد و اقدامات لازم برای جلوگیری از تبدیل این کشور به کانون جدید بحران‌های منطقه‌ای و بین‌المللی را اتخاذ کند.

انتهای پیام/