روایتی از میراث کهن در کن/ حسینیه های «کن» ثبت ملی می شود

به گزارش خبرنگار شهری خبرگزاری برنا، محله کن در منطقه ۵ شهرداری تهران با مساحت ۱۳۰۰ هکتاری که ۵۰۰ هکتار آن را باغ‌ها تشکیل داده اند، باغ‌هایی از قبیل باغ خرمالو، گردو، شاتوت و ... که به عنوان بهترین محصولات در این منطقه وجود دارند و جالب اینکه یکی از میراث مملوس این منطقه که به ثبت رسیده مراسم چیدن خرمالو است که ثبت ملی شده است.

وقتی پا در منطقه کن می‌گذارید از کوچه پس کوچه‌هایی عبور می‌کنید که در برخی از خیابان‌ها هنوز می‌توان تاریخ این محله را مشاهده کرد آثاری همچون حمام کن، دیوار یخچال کن، درخت‌های تنومند که قدمت آنها بیش از ۲۵۰ سال تخمین زده شده و حسینیه‌های قدیمی که وقتی وارد آنجا می‌شوید شما را به روز‌های قدیم می‌برد روز‌هایی که هر یک از طایفه‌ها وارد حسینیه می‌شدند و هرکدام خیمه خود را برپا می‌کردند و جالب‌تر اینکه این حسینیه‌ها هیچ ستونی نداشتند و امروز برای پابرجا بودنش در اطراف حسینیه را ستون‌های آهنی زدند.

محله کن یکی از محلات قدیم تهران است که از قبل انقلاب تا پایان جنگ تحمیلی تعداد ۱۴۰ شهید و ۸ مفقود الاثر به این خاک و بوم هدیه داده است و پیکر آنها در امامزاده‌های محله کن به خاک سپرده شده اند.

در محله کن یک مسیر زیبا که امروز در فصل پاییز وقتی برای پیاده روی قدم به آنجا می‌گذارید با تمام وجود می‌توانید پاییز را لمس کنید، درختانی با برگ‌های زرد و نارنجی، دیوار باغ‌ها با گل و برگ‌هایی که زیر پاهایتان ریخته شده و صدای غار غار کلاغ‌ها تنها صدایی است که سکوت را می‌شکند.

مسیر پیاده روی در محله کن ۴ کیلومتر است که از پل آجری معروف به کن یعنی تنها پل تاریخی ثبت شده در تهران که توسط حاج محمد علی کنی از باغداران این منطقه ساخته و وقف شده است.

یکی از میراث نامملوس این منطقه که مراسم سنگ زنی که امروز به چوب زنی تبدیل شده و یکی از فرهنگ‌های ثبت شده در این منطقه است. مراسم سنگ زنی در روز عاشورای حسینی برگزار می‌شود و مردم با در دست داشتن ۲ چوب و کوبیدن آن بهم از حسینیه‌ای به حسینیه دیگر و امامزاده‌ها و زیارت اهل قبور رفته و با کوبیدن آنها اعلام می‌کردند بیدار شوید که امروز روز رستاخیز است.

بازدید از منطقه ۵ تهران

روز چهارشنبه ۷ آذر ماه سید احمد علوی عضور و رئیس کمیته گردشگری شورای شهر تهران به بازدید این منطقه رفت.
رئیس کمیته گردشگری شورای اسلامی شهر تهران به خبرنگار برنا گفت: یخچال کن و حمام تاریخی دوره قاجار به دانشگاه شهید بهشتی واگذار شده، اما هیچ‌گونه مرمت و تلاشی برای حفظ آن از سوی دانشگاه وجود ندارد و به شهرداری و مدیریت شهری هم اجازه مرمت و حفظ آن را نمی‌دهد.

سید احمد علوی عضو و رئیس کمیته گردشگری شورای اسلامی شهر تهران صبح چهارشنبه ۷ آذر ۱۴۰۳ از اماکن مذهبی و گردشگری و نقاط مختلف محله کن در منطقه ۵ بازدید کرد و در جریان آخرین وضعیت مسائل محله کن قرار گرفت.

 ایستگاه یخچال (دیوار یخچال کن)، محله اسماعیلیان (حمام کن)، درخت دیرزیست کن که ثبت ملی شده، تکیه سرآسیاب و امامزاده جعفر (ع) از پروژه‌ها و نقاطی بودند که علوی در ابتدا از آنها بازدید کرد.

 رئیس کمیته گردشگری شورای شهر تهران در این بازدید با تاکید بر اینکه برای حفظ هویت تاریخی محله کن لازم است میراث فرهنگی ورود جدی به آن داشته باشد، اظهار کرد: یخچال کن و حمام تاریخی دوره قاجار که به دانشگاه شهید بهشتی واگذار شده و هیچ گونه مرمت و تلاشی برای حفط آن از سوی دانشگاه وجود ندارد و به شهرداری و مدیریت شهری هم اجازه مرمت و حفظ آن را نمی‌دهد. 

علوی در ادامه بیان کرد: دو نوع بحث میراثی در محله کن وجود دارد، اولی شامل حسینیه‌ها با قدمت بالا می‌شود که به زودی ثبت میراث می‌شوند و دیگری شامل سازه‌ها و آثار تاریخی است که نیاز به ثبت دارند. 

این عضو شورای شهر اضافه کرد: بیش از ۵۰ حمام تاریخی در تهران نیاز به مرمت دارند و بسیاری از آنها کاربری مشخصی ندارد. 

به گفته رئیس کمیته گردشگری شورای شهر تهران؛ هنوز محله کن میراب دارد و توتستان‌های پایین همت را هم تغذیه می‌کند. 

علوی گفت: درباره محله کن و محله دولاب با حوزه شهرسازی و کمیته نما بحث ما این است که اگر قرار است مرمت یا نوسازی صورت بگیرد باید بافت اصلی این محلات حفظ شود. نقطه ترسناک در محلات قدیمی این است که در نوسازی‌ها و مرمت ها، هویت آن از بین برود.

وی عنوان کرد: کن میراث‌های ملموس دارد که شامل آثار و بنا‌های مختلف می‌شود و در کنار آن میراث‌های ناملموسی دارد که ثبت شده‌اند. این میراث‌های ناملموس آیین و فرهنگ آنها بوده که آنقدر هویت داشته که ثبت میراث شده است؛ از جمله آنها می‌توان به گویش محله، آئین سنگ‌زنان، مهارت برداشت از باغات به ویژه خرمالو و توت، مهارت پخت نان در محله حصارک، شیره توت محله کن و سایر غذا‌ها و خوراکی‌های این محله اشاره کرد.

رئیس کمیته گردشگری شورای شهر تهران در بازدید از پل آجری کن با بیان اینکه این پل، تنها پل تاریخی ثبت شده تهران است، یادآور شد: در سال ۱۳۱۲ از این پل برای اولین بار بهره برداری شد. به واسطه فرهنگ وقف، مرحوم حاج محمدعلی کنی که از باغدار‌های اینجا بوده وقتی می‌بیند مسیر دسترسی روستا‌های بالادست دشوار است، هزینه ساخت این پل را متقبل می‌شود و یک توتستان را نیز وقف می‌کند تا درآمد توتستان، صرف نگهداری این پل شود. دهنه پل در سال ۱۳۹۸ به واسطه سیلاب تخریب شد و در دوره قبلی مدیریت شهری، مرمت و زیباسازی این پل توسط سازمان زیباسازی انجام شد. همچنین حسینیه الغدیر محله کن نیز جزو موقوفات مرحوم حاج محمدعلی کنی است. 

مسیر گردشگری کن که از مسیر دره سنجاب‌ها آغاز می‌شود، دیگر مکانی بود که علوی به همراه اصحاب رسانه از آن بازدید کرد.

وی در حاشیه بازدید از مسیر گردشگری کن در جمع خبرنگاران گفت: دومین درخت ثبت شده محله کن که قدمتی بالای ۳۰۰ سال دارد، در باغات کن و در کنار امامزاده شعیب قرار گرفته است.

این عضو شورای شهر با بیان اینکه امیدواریم شهرداری با اعتباراتی که شورا برای آن مصوب کرده، نواقص مسیر ۴ کیلومتری گردشگری کن را برطرف کند، اظهار کرد: درخت هفت چنار نیز در این مسیر وجود دارد که از معدود درختان باقیمانده هفت چنار محله کن است که امیدواریم ثبت شود.

وی با اشاره به اینکه توسعه این محلات نباید به بافت بومی آن آسیب بزند و نباید باعث شود افراد بومی محله را ترک کنند، افزود: در ساخت و ساز‌ها باید هویت محله نیز حفظ شود و باید این هویت در کمیته نمای شهرداری لحاظ شود. طرح تفصیلی کن که چند ماه پیش در کمیسیون ماده پنج مصوب شد اگر قرار است به محله کن کمک کند باید بافت تاریخی و میراثی و هویت محله را حفظ کند.

علوی در پایان گفت: امسال برای بحث گردشگری منطقه ۵، حدود ۷ میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته شد که ۴.۵ میلیارد آن برای مسیر گردشگری کن است. این مسیر بهسازی شده، اما باید دسترسی‌هایی که برای گردشگری به ویژه برای گردشگری خانوادگی لازم است در آن ایجاد شود. همچنین نیاز است که المان‌های شهری، سرویس بهداشتی و روشنایی در مسیر داشته باشیم که امیدواریم تا پایان سال این امکانات ایجاد شود. 

 اسمعیل قضاتلو معاون اجتماعی و فرهنگی منطقه ۵ نیز با بیان اینکه محله کن گنجینه‌ای تاریخی، مذهبی و طبیعی و یکی از مناطق تاریخی تهران با قدمتی پیش از اسلام است، اظهار کرد: کن به پنج محله اصلی اسمالون، بالون، سرآسیاب، دارقاضی و میانده تقسیم شده و با جمعیتی حدود ۶۸ هزار نفر و مساحتی ۲۰ کیلومتر مربع، اماکن مذهبی و تاریخی متعددی را در خود جای داده است.

وی درباره جاذبه‌های گردشگری کن نیز توضیح داد: رودخانه کن، کوچه‌باغ‌های تاریخی، پل آجری حاج محمدعلی و حمام اسماعیلیان از جاذبه‌های گردشگری طبیعی و تاریخی کن محسوب می‌شوند. همچنین ستاد گردشگری مسیر‌های پیاده‌روی ویژه‌ای در این محله تعریف کرده است.

قضاتلو عنوان کرد: از میراث فرهنگی ناملموس کن می‌توان به مهارت‌های آشپزی مانند پخت شاتوت‌پلو، کوفته دسته‌گردن و نان جوز اشاره کرد. همچنین گویش کنی و آئین سنگ‌زنی نیز به ثبت ملی رسیده‌اند.

انتهای پیام/