نگاهی به شب بوشهر در موسیقی فجر؛
نغمه‌های دریانوردان تنور موسیقی نواحی را داغ کرد/ تجربه لنج‌نشینی تماشاگران در برج آزادی
برنا- گروه فرهنگ و هنر: اجرای کنسرت «شب بوشهر» در نخستین روز چهلمین دوره جشنواره موسیقی فجر با نَی‌مه‌خوانی، شَروه‌خوانی و آواز دریانوردان آغاز شد و با خیام‌خوانی به اتمام رسید.
به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و هنر برنا؛ چهلمین دوره جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر، امسال با اجرای موسیقی بوشهر در برج آزادی آغاز شد؛ شبی که تحت عنوان «موسیقی شب بوشهر» برگزار شد و تجربه‌ای از نغمه‌های آیینی، دریایی و حماسی جنوب ایران را برای مخاطبان رقم زد. این برنامه که به موسیقی نواحی اختصاص داشت، تلاش کرد با زنده کردن ملودی‌های کهن، مخاطبان را به دل فرهنگ جنوب ببرد.
نغمه‌های دریانوردان و پایان‌بندی خیام‌خوانی
موسیقی محلی بوشهر یکی از پرشورترین و هیجان‌انگیزترین موسیقی‌های ایران است که ریشه در فرهنگ کهن این منطقه دارد. این موسیقی تحت تأثیر مهاجرت‌های تاریخی، موسیقی آفریقایی و همچنین سبک‌های موسیقی مناطق هم‌جوار، از جمله موسیقی لری، قرار گرفته است. موسیقی بوشهر به دو بخش مذهبی و غیرمذهبی تقسیم می‌شود؛ آوازهای غیرمذهبی مانند شَروه، دشتی، سربانی و دشتستانی بیشتر در مناطق داخلی استان رایج هستند، در حالی که آوازهای مذهبی اغلب کوتاه و آهنگین‌اند. سازهای کوبه‌ای مانند دمام، سنج، نی‌جفتی، عود و دهل از جمله ابزارهای اصلی این موسیقی هستند و استفاده از آن‌ها در مراسم‌های خاص تابع سنت‌های ویژه‌ای است. از سبک‌های مهم موسیقی بوشهر می‌توان به خیام‌خوانی، شروه‌خوانی و شاهنامه‌خوانی اشاره کرد. همچنین نی‌مه‌خوانی، که در میان جاشوان و کارگران باراندازها رایج است.
اجرای کنسرت شب گذشته هم با نَی‌مه‌خوانی، شَروه‌خوانی و آواز دریانوردان آغاز شد؛ آن آواز‌هایی که نسل‌های پیش، در گرمای طاقت‌فرسای دریا، هنگام صیادی یا سفر‌های دریایی خوانده می‌شد تا سختی کار را قابل‌تحمل کند. این نغمه‌ها همچنان اصالت خود را حفظ کرده‌اند و توانستند فضای سالن را به حال و هوای لنج‌نشینان و ساحل‌نشینان جنوب نزدیک کنند.
در ادامه، ریتم‌های پرشور بوشهری، که اغلب با حرکات آیینی همراه است، فضایی پرجنب‌وجوش ایجاد کرد. رقص و آواز بومی، به بخش جدایی‌ناپذیر این اجرا تبدیل شد و انرژی خاصی به شب افتتاحیه داد. در نهایت، این برنامه با خیام‌خوانی به پایان رسید؛ تغییری ناگهانی در حال و هوای کنسرت که لحنی تأمل‌برانگیز به پایان‌بندی آن بخشید.
مقایسه با سال گذشته؛ از ارسباران خلوت تا برج آزادی پرشور
برج آزادی امسال به‌عنوان میزبان اجرا‌های موسیقی نواحی انتخاب شد؛ تغییری که در مقایسه با سال گذشته، تأثیر مثبتی بر حضور مخاطبان گذاشت. در دوره قبلی این جشنواره در فرهنگسرای ارسباران برگزار شد، اما به دلیل کمبود تبلیغات و فضای نامناسب، سالن اغلب خلوت بود. در مقابل، امسال سالن تقریباً پر بود و استقبال بیشتری از موسیقی نواحی صورت گرفت. این نشان می‌دهد که با انتخاب درست مکان و برنامه‌ریزی بهتر، می‌توان موسیقی اقوام را به جایگاه شایسته‌تری رساند.
همراهی پرشور مخاطبان و مشکلات صوتی سالن
یکی از ویژگی‌های موسیقی بوشهر، تعامل نزدیک آن با مخاطب است. ریتم‌های شاد و پرتحرک آن، به طور طبیعی، حضار را درگیر می‌کند. در این اجرا نیز، مردم با کل‌زدن، دست‌زدن و تکان دادن شانه‌ها، همراهی پرشوری با گروه داشتند و به نوعی، اجرا را از یک برنامه صرفاً شنیداری به یک تجربه مشارکتی تبدیل کردند.
با این حال، مشکل صدای سالن از نکات منفی شب افتتاحیه بود. حجم صدای بیش از حد تند و تیز باعث شد که در برخی بخش‌ها، شنیدن آواز‌ها دشوار باشد و برخی تماشاگران را اذیت کند. این موضوع به‌ویژه در اجرا‌هایی که ریتم‌های کوبه‌ای سنگین داشتند، محسوس‌تر بود.
شروعی پرانرژی برای جشنواره
به‌رغم تمام مشکلات، نخستین شب جشنواره موسیقی فجر، نسبت به سال گذشته، با استقبال بیشتری همراه شد و اجرای موسیقی بوشهر نشان داد که این سبک همچنان ظرفیت بالایی برای جذب مخاطب دارد. با وجود مشکلاتی مانند صدای نامناسب سالن و دسترسی دشوار، اجرای پرشور گروه بوشهری و همراهی گرم مردم، شب خاطره‌انگیزی را رقم زد. اگر روند استقبال به همین شکل ادامه پیدا کند، می‌توان انتظار داشت که امسال، موسیقی نواحی جایگاه پررنگ‌تری در جشنواره داشته باشد.
انتهای پیام/
نظر شما
پیشنهاد سردبیر
پرونده ویژه
