موسیقی «فجر‌» و «جوان» جریان ساز نیستند/ دوری جوانان از موسیقی نواحی به دلیل سنت‌های حاکم

روزبه محمدی؛ سرپرست گروه موسیقی دانشگاه هنر که در چهلمین جشنواره موسیقی فجر در گفت‌و‌گو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر برنا درخصوص جشنواره موسیقی فجر گفت: تا جایی که من اطلاع دارم، در این دوره از جشنواره فجر تلاش شده که فضا نسبت به سال‌های اخیر، که تحت تأثیر پاندمی کووید و مشکلات اجتماعی بود، زنده‌تر و پویاتر باشد. احساس می‌کنم این دوره سعی شده تا جشنواره حس و حال اجتماعی‌تری داشته باشد و بتوانیم با آزادی بیشتری درباره آن صحبت کنیم.

وی ادامه داد: در بخش نوجوانان نیز مانند سال‌های گذشته، هنرجویان هنرستان‌ها و دانشجویان دانشگاه‌ها که در سال‌های قبل در صورت فراهم بودن شرایط، اجرا و کنسرت داشته‌اند، امسال هم حضور دارند. با این تفاوت که ظرفیت مشخصی برای آنها در نظر گرفته شده و افرادی که در مسابقات و جشنواره‌های قبلی موفق به کسب رتبه شده‌اند یا توانایی خود را به نمایش گذاشته‌اند، امکان حضور در این بخش را خواهند داشت.

هنوز جشنواره جریان‌ساز واقعی در کشور وجود ندارد

سرپرست گروه موسیقی دانشگاه هنر درخصوص اینکه تا چه اندازه جشنواره موسیقی فجر می‌تواند جریان‌ساز باشد، بیان کرد: واقعیت این است که هنوز جشنواره جریان‌ساز واقعی در کشور وجود ندارد. به نظر من، جشنواره‌های موجود بیشتر جنبه رقابتی یا اجرایی دارند. مثلاً جشنواره جوان بیشتر یک رقابت است که هنرجویان در آن رزومه و اعتبار هنری کسب می‌کنند که البته اتفاق خوبی است، اما جریان‌ساز محسوب نمی‌شود. از طرفی، جشنواره فجر بیشتر به یک رویداد سالانه تبدیل شده که گروه‌ها در آن اجرا داشته باشند و شاید بتوان گفت نقطه عطفی در فعالیت سالانه آنها است، اما همچنان جریان‌سازی عمیقی در موسیقی شکل نمی‌گیرد.

این فعال حوزه موسیقی در دانشگاه افزود: به طور کلی، ما هنوز در کشور جریان‌سازی جدی و آکادمیک در موسیقی نداریم، هرچند که درباره تعریف «موسیقی هنری و آکادمیک» همواره اختلاف نظر وجود دارد. با این حال، برگزاری این جشنواره‌ها مفید و مؤثر است، اما برای ایجاد یک جریان مستمر و تأثیرگذار در موسیقی، نیاز به اقدامات اساسی‌تری داریم.

هنرجویان موسیقی علاقه‌مندند در تالار رودکی اجرا داشته باشند

محمدی با اشاره به نحوه برنامه‌ریزی برای اجرا‌های گروه‌های نوجوان، سالن و سانس آنها گفت: به نظر من، برنامه‌ریزی و نظم کاری تیم جشنواره فجر به‌طور کلی خوب بود. البته نقش من بیشتر در حد یک هماهنگ‌کننده برای دانشجویان دانشگاه هنر است و مسئولیت خاصی ندارم. طبیعتاً بچه‌های موسیقی علاقه دارند اجراهایشان در سالن رودکی برگزار شود، اما در هر حال، سالن ارسباران هم فضای مناسبی دارد. با این حال، مشکل کمبود سالن‌های اجرا در ایران همچنان وجود دارد و به همین دلیل، اجرای برنامه در سالنی مانند رودکی برای نوجوانان و جوانان بسیار جذاب و ارزشمند است.

یکی از جنبه‌های مهم موسیقی گروه‌نوازی است

وی در پاسخ به این سوال که چه اقداماتی باید شکل بگیرد تا حضور نوجوانان در جشنواره‌های موسیقی هدف‌دار شود، پاسخ داد: در جشنواره صبای دانشگاه هنر، ما تلاش کردیم راه‌های جدیدی را امتحان کنیم. به نظر من، یکی از جنبه‌های مهم موسیقی گروه‌نوازی است، موضوعی که در جشنواره صبا هم بر آن تأکید داشتیم تا به جای تمرکز صرف بر تکنوازی، اجرا‌های گروهی تقویت شوند. همچنین، یکی دیگر از رویکرد‌های ما این بوده که در بخش‌های رقابتی جشنواره‌ها، به دنبال خلاقیت و گسترش مرز‌هایی باشیم که تاکنون کمتر به آنها پرداخته شده است.

محمدی اضافه کرد: البته این موضوعات نیاز به بحث و بررسی بیشتری دارند و اشاره کوتاه به آنها شاید به‌خوبی حق مطلب را ادا نکند. اما به‌طور کلی، یکی از چالش‌های اساسی ما محدود بودن فضای خلاقیت و همچنین ضعف در کار گروهی در میان هنرمندان، به‌ویژه نسل جوان است. بسیاری از هنرجویان زمان زیادی را صرف کسب این تجربه‌ها می‌کنند، زیرا بستر لازم برای آنها چندان فراهم نیست. در حال حاضر، مسیر آموزشی بیشتر بر یادگیری فردی متمرکز است و هر هنرجو باید صرفاً به درس خود بپردازد. با این حال، اگر شرایطی ایجاد شود که این نوع تجربیات در جشنواره‌ها و سایر رویداد‌های هنری گسترش یابد، می‌تواند تأثیر بسزایی در رشد خلاقیت و توانایی‌های جمعی هنرمندان داشته باشد.

سنت‌های حاکم برخی جوانان را از موسیقی نواحی دور کرده است

این سرپرست گروه موسیقی نوجوانان ضمن اشاره به رده‌بندی سنی بالای ٣٠ سال در جشنواره موسیقی نواحی، بیان کرد: من در زمینه موسیقی نواحی تخصص زیادی ندارم، اما بر اساس برخورد‌ها و اطلاعاتی که داشته‌ام، فضای کلی حاکم بر این حوزه به‌گونه‌ای است که هنرمندان شناخته‌شده معمولاً خودبه‌خود در همان رده سنی‌ای که اشاره کردیم قرار می‌گیرند. از نظر اجتماعی نیز این اساتید جایگاه ویژه‌ای دارند و نقش مهمی در این سبک ایفا می‌کنند، به‌طوری که جامعه موسیقی نواحی همواره برای آنها احترام خاصی قائل است.

محمدی در پایان تاکید کرد: به نظر من، این ساختار تا حد زیادی به دلیل شرایط اجتماعی و فرهنگی موجود از پیش شکل گرفته است؛ اما نکته‌ای که باید به آن توجه کنیم، حضور نسل‌های جدید در این عرصه است. قطعاً جوانانی هستند که علاقه دارند موسیقی نواحی را به شیوه‌ای نو تجربه کنند، اما به دلایل مختلفی مانند سنت‌های حاکم، محدودیت‌های موجود در فراخوان‌ها یا سایر عوامل، ممکن است به سمت سبک‌های دیگر گرایش پیدا کنند.

انتهای پیام/