نگهداری از حیوانات خانگی در پاسخ به تنهایی/ «پت»ها نتیجه ارتباطات ناکام هستند

در موقعیتی که اغلب صاحبان حیوانات خانگی از حیوان به عنوان عضوی از خانواده یاد می‌کنند؛ زنگ هشدار ارتباط احساسی و عاطفی و همچنین دلبستگی روحی به حیوان به صدا در می‌آید.

در چهارمین بخش از پرونده تهدید نسل آینده با افزایش «پت»‌ها به گفت‌و‌گو با عباس نعیمی جورشری جامعه شناس نشستیم که مشروح این مصاحبه را در زیر می‌خوانید:

نگهداری از حیوان خانگی نتیجه «ساختاری مریض» است

عباس نعیمی جورشری جامعه شناس در گفت‌وگو با خبرنگار زنان و خانواده خبرگزاری برنا، با اشاره به «ساختار مریض» در بحث جمعیت و خانواده گفت: با توجه به این که خانواده بسامان از جمله خواسته‌های هر فرد است؛ وقتی مقدمه‌ای برای زندگی سربلند و شرافتمندانه شامل شغل با درآمد مناسب تدارک دیده شود نیز شهروند، بدون نیاز به گوشزد کردن اقدام به فرزندآوری و تولید مثل می‌کند. معضلات کنونی حوزه خانواده ناشی از «بحران ساختار» است که عوارض جانبی آن، کانون خانواده را در بر گرفته؛ به طوری که جوان تحصیل کرده‌ای که مهارتی هم دارد، نمی‌تواند از راه حلال خانه ۵۰ الی ۶۰ متری برای خود تهیه کند.

وی با اشاره به تاثیر ارتباط حاکمیت با جامعه ادامه داد: با توجه به این که فاصله میان حاکمیت با جامعه، تعیین کننده میزان احساس ناامنی، خلاء و گسل جامعه است؛ در جامعه‌ای که افزایش چشمگیر ناامنی در ارتباطات اجتماعی وجود داشته باشد نیز میل به تنهایی در انسان‌ها رشد خواهد کرد. به عبارت دیگر انسان تحت تاثیر شکاف عمیقی که بین جامعه با حاکمیت ایجاد می‌شود؛ تمایل کمتری نسبت به ورود اشخاص جدید به حریم شخصی خود پیدا می‌کند. این بحث در سطح کلان قابل بررسی است.

نگهداری از «پت» در پاسخ به تنهایی است

وی با اشاره به فیلم «شب‌های روشن» اظهار کرد: در بخشی از این فیلم که برداشتی آزاد از همین رمان اثر فئودور داستایفسکی بود؛ دیالوگی مبنی بر «وقتی در پیدا کردن شخصی که می‌خواهی، شکست می‌خوری؛ خسته می‌شوی و در لحظه‌ای از خود می‌پرسی که من چرا باید به کسی نیاز داشته باشم؟ وقتی می‌توانم بدون هیچ سوءتفاهمی با خودم صحبت کنم و از همین رو خودم را درک کنم.» وجود داشت که لحظه‌ای تاریخی رقم می‌خورد. انسان در این لحظه انتخاب می‌کند تنهایی خود را با گلدان، حیوان، کتاب یا انسان پاسخ دهد.

نعیمی جورشری با بیان این که تنهایی انسان از جنبه اختیار یا اجبار متفاوت است افزود: زمانی که انسان با این تنهایی مواجه می‌شود؛ همچنان که در فیلم «لئون حرفه‌ای» نیز در اوج فرآیند یک جنایت، شخصیت اصلی فیلم، گلدان خود را رها نمی‌کرد که از جمله انتخابات انتزاعی به شمار می‌آمد؛ حیوان خانگی نیز در پاسخ به تنهایی انسان نسبت به گیاه برتری دارد. چرا که اگرچه گیاه، زنده است، اما شتابان نیست؛ این در حالی است که حیوان هیجانات خود را با حرکت و با لیسیدن ابراز علاقه می‌کند و از همین رو بیش از گیاه به انسان نزدیک است.

نگهداری از حیوانات خانگی اقدامی غیراجتماعی است

وی با بیان این که انسان به طور طبیعی به تبادل محبت نیاز دارد تشریح کرد: با توجه به این که انسان به دوست داشتن و همچنین دوست داشته شدن نیاز دارد؛ در مواجهه با شکست در این موضوع در برابر این ناکامی مقاومت به خرج می‌دهد و یا این که سرانجام، تسلیم می‌شود و به دنبال مسیر‌های انتزاعی و غیر اجتماعی برای پاسخ به تنهایی خود کشیده خواهد شد.

این جامعه شناس با اشاره به اندیشه مثبت و منفی تصریح کرد: اگرچه اندیشه می‌تواند مایه فضیلت یا رذیلت باشد؛ از سوی دیگر سگ‌ها قدردان محبت خواهند بود؛ دیگر حیوانات نیز علاوه بر این که به تعبیر نسل جدید «کیوت» هستند، ناتو نبوده و پلیدی‌های انسان را تکرار نمی‌کنند. حرکات نامطلوب حیوانات نیز برگرفته از غریزه‌ای است که از اندیشه، تبعیت ندارد و همین جریان، به خودی خود برای کسی که حیوان را به انسان ترجیح داده؛ دلگرم کننده است.

پدیده نگهداری از حیوان خانگی در مناطق فردگرا بیشتر به چشم می‌خورد

نعیمی جورشری ارتباطات ناکام را سر آغاز بحث امنیت دانست و گفت: با توجه به این که ایران میان مدرنیته و سنت‌گرایی به سر می‌برد؛ گروه اجتماعی در این جامعه شبه‌مدرن تضعیف شده است. حضور کمرنگ و کاهش فعالیت‌های سازمان‌های مردم نهاد مهر تاییدی بر این ادعا هستند. این جریان، تنهایی را بیش از پیش تشدید خواهد کرد.

وی با تاکید بر فرهنگ جمع‌گرایانه ادامه داد: پدیده نگهداری از حیوان در مناطقی با روحیات سنت‌گرایانه کمتر دیده می‌شود؛ مناطقی با بافت سنتی و ارزش‌های کهن از جمله پدرسالاری، پیرسالاری یا مرد سالاری از جمله این نواحی هستند که تحت حاکمیت فرهنگی جمع گرایانه به سر می‌برند. به عبارت دیگر پدیده حیوان خانگی در مناطقی با فضای فردگرا بیشتر دیده می‌شود.

این جامعه شناس پیری جمعیت را از جمله آسیب‌های نگهداری «پت» دانست و خاطرنشان کرد: سیر صعودی پیری جمعیت ایران از کمبود یا عدم ازدواج جوانان خبر می‌دهد؛ حال آن که زوجین نیز دست به فرزندآوری نمی‌زنند و اگر هم اقدامی صورت بگیرد؛ پای کودکان «تک فرزند» به جامعه باز می‌شود.

انتهای پیام/