تابلوهای امانی موزه هنرهای معاصر بازگردانده می‌شوند/ آغاز فرآیند حقوقی برای پیگیری

تبسم کشاورز_ رضا دبیری‌نژاد که به تازگی سرپرستی موزه هنر‌های معاصر را بر عهده گرفته است، در گفت‌و‌گو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر برنا، به تشریح برنامه‌ها و اولویت‌های این موزه در سال ۱۴۰۴ پرداخت.

در این گفت‌و‌گو، دبیری‌نژاد از اقدامات مختلف برای تقویت زیرساخت‌های موزه، حفظ و مستندسازی آثار هنری، بهسازی فضای فیزیکی موزه و همچنین حل چالش‌های مرتبط با بازارچه لاله و بازگرداندن آثار گنجینه موزه سخن گفت. وی همچنین به برنامه‌های آینده برای برگزاری نمایشگاه‌های جدید و تبیین سیاست‌های موزه هنر‌های معاصر در راستای حفظ جایگاه این مجموعه هنری اشاره کرد.

در ادامه، جزئیات این گفت‌و‌گو را می‌خوانید.

از وعده دادن اکراه دارم

برنا: با توجه به تغییر و تحولات در عرصه هنر‌های معاصر، اولویت‌های موزه در سال ۱۴۰۴ چیست؟ چه برنامه‌هایی برای توسعه و تقویت زیرساخت‌های موزه دارید، به‌ویژه در زمینه حفاظت، مستندسازی و نگهداری آثار؟

دبیری‌نژاد: در ابتدا باید بگویم که از وعده دادن اکراه دارم و معتقدم که ما باید با عمل کردن مسیرمان را نشان دهیم؛ اما به طور مشخص اولویت اصلی ما در سال ۱۴۰۴، تقویت ساختار‌های زیربنایی هنر‌های معاصر متمرکز است. این شامل بخش‌های مختلفی از جمله حفاظت، مستندسازی و نگهداشت آثار هنری است. برای مثال، یکی از اهداف ما در این زمینه، تهیه گزارش‌های مستند و دقیق از وضعیت موجود آثار در موزه است که باید سالیانه سرشماری شوند که متأسفانه در سال‌های اخیر، به‌دلیل مشکلات ساختاری، گزارشی جامع و به‌روز از وضعیت آثار نداشته‌ایم. این در حالی است که برخی از آثار در سال‌های اخیر جابجا شده‌اند و به‌طور بلاتکلیف باقی مانده‌اند، بنابراین این وضعیت باید مشخص شود.

موزه‌ها را فقط با داشته‌هایش نمی‌شناسند با خدماتش می‌شناسند

از سوی دیگر ما قصد داریم سیستم‌هایی برای نظارت دقیق‌تر بر وضعیت نگهداری آثار، از جمله کنترل رطوبت، دما و سایر پارامتر‌های محیطی ایجاد کنیم. برای این کار، نیاز به تقویت مخازن و تالار‌های موزه داریم تا شرایط مطلوبی برای نگهداری آثار فراهم شود. این اقدامات نه تنها به بهبود وضعیت آثار کمک می‌کند، بلکه برای هنرمندان و جامعه فرهنگی، موزه‌داری و... نیز حس اطمینان و دلگرمی ایجاد می‌کند. در کل تعریف‌های موزه‌ای تغییر کرده است و موزه را فقط با داشته‌هایش نمی‌شناسند با خدماتش می‌شناسند.

بازگرداندن آثار گنجینه موزه؛ پیگیری حقوقی آثار امانتی و جابجا شده

برنا: در خصوص وضعیت برخی از آثار موزه هنر‌های معاصر که در دیگر مکان‌ها نگهداری می‌شوند، آیا برنامه‌ای برای پیگیری و بازگرداندن دارید؟

دبیری‌نژاد: تعداد این آثار بسیار کم است. در این مدت تلاش کرده‌ایم تابلو‌هایی که خارج از مخاذن موزه نگهداری می‌شوند و جزو آثار گنجینه هستند جمع‌آوری کنیم. تعدادی از آثار در تبادلات بین موزه‌ای رد و بدل شده و امانت‌سپاری شده‌اند که باید تکلیف اداری و حقوقی آن‌ها مشخص شود. این فرآیند مستلزم پیگیری قانونی و تنظیم قرارداد‌های جدید است تا علاوه بر حفظ حقوق موزه، وضعیت این آثار به‌طور کامل، شفاف شود. 

قرارداد تابلوهای امانتی موزه به سایر مکان‌ها تمدید نشده است

برنا: با توجه به این‌که اشاره کردید تعداد کمی اثر از موزه هنر‌های معاصر در مکان‌های دیگری نگهداری می‌شود بگویید تعداد این آثار چقدر و از کدام هنرمندان است؟

دبیری‌نژاد: بسیار محدود است و همه‌ی این آثار به صورت قانونی جابه جا شده‌اند. فقط مشکل این است که باید به صورت ادواری قراداد‌ها تمدید می‌شده که مدتی نشده است و‌در کل جای نگرانی وجود ندارد.

برنا: درباره مرمت آثار و بهسازی فضای موزه، به‌ویژه در زمینه حفظ ساختار فیزیکی و امکانات موزه، چه اقداماتی در حال انجام است؟ آیا نیاز به بهسازی تاسیسات و سیستم‌های حفاظتی خاصی وجود دارد؟

دبیری‌نژاد: ساختمان موزه، ثبت ملی است بنابراین اگر بخواهد اتفاقی بیفتد باید با نظارت سازمان میراث فرهنگی و سازمان‌های ذی‌صلاح باشد. یکی از نیاز‌های اساسی موزه در حال حاضر، بهسازی برخی از تاسیسات است تا بتوانیم شرایط بهینه‌تری برای نگهداری آثار فراهم کنیم. علاوه بر این، ساماندهی محوطه بیرونی باغ مجسمه‌ها و حفاظت از آن نیز در اولویت است تا بتوانیم امکان بازدید را برای مردم فراهم کنیم.

موضوع بازارچه لاله ابعادی چندگانه دارد/ موزه هنرهای معاصر آبروی ملی ماست

برنا: در مورد وضعیت بازارچه لاله که در جوار موزه قرار دارد، آیا برنامه‌ای برای احیا یا تغییر کاربری این فضا دارید؟ آیا مذاکراتی با نهاد‌های شهری یا شهرداری در این خصوص صورت گرفته است؟

دبیری‌نژاد: مذاکراتی با شهرداری و نهاد‌های ذی‌ربط در این زمینه انجام شده است و همه متفق‌القول هستند که ابعاد چندگانه‌ای دارد. می‌دانیم که این مکان در طرح‌های پیشینی و تکمیلی موزه قرار بوده که مکمل موزه باشد تا ارتباطی با موزه فرش برقرار کند و کل منطقه به یک پایلوت فرهنگی تبدیل شود. متاسفانه وضعیت فعلی در حال حاضر در شان موزه نیست، اما با این وجود باید مراحل قانونی و ابعاد اجتماعی آن در نظر گرفته شود. همه‌ی این‌ها نیازمند همکاری نهاد‌های دیگر است. ما باید بپذیریم که موزه هنر‌های معاصر یک نهاد ملی است؛ یعنی نهادی است که متعلق به همه‌ی مردم است و آبروی ملی ماست. 

برای حل شدن چالش بازارچه لاله همه نهادها باید حق موزه هنرهای معاصر را به رسمیت بشناسند

این کاری بینابخشی است. موزه فقط برای وزارت فرهنگ و ارشاد نیست و همه‌چیز را از چشم وزارت فرهنگ نبینیم. موزه‌ها مراکز شهری هستند و همه از آن استفاده می‌کنند پس شهرداری هم باید همکاری کند. موزه‌ها برای مردم اهمیت دارند پس همه‌ی نهاد‌های حفاظتی و امنیتی باید از آن حفاظت کنند. موزه‌ها مکان‌هایی بین‌المللی هستند پس همه مراکز ملی باید از آبروی بین‌المللی حمایت کنند. در کل برای حل شدن چالش محوطه موزه هنر‌های معاصر بازارچه لاله، همه نهاد‌ها باید این حق موزه را به رسمیت بشناسند و همکاری کنند. 

حل شدن چالش بازارچه لاله به قول‌های مشترک دیگری متصل است

برنا: درخصوص بازارچه لاله بار‌ها ما این حرف‌ها را شنیده‌ایم. این‌که این مسئله به چندین نهاد مختلف ارتباط دارد، بار‌ها مطرح شده است. از اقدامات جدیدی که در این دولت صورت گرفته برایمان بگویید...

دبیری‌نژاد: صحبت‌هایی را با چند مرکز آغاز کرده‌ و پیگیری کاری را انجام داده‌ایم تا به قول شما یک‌جا یک پاسخ قاطع داشته باشیم و بگوییم: می‌شود یا نمی‌شود. موضوع را فراتر از سطح مدیریت موزه و اداره کل تجسمی برده‌اند. در حال حاضر تملکی در اختیار موزه نیست و حل این مسئله باید فراتر از مدیریت موزه، اداره کل تجسمی و معاونت هنری انجام شود. در واقع این قول، به قول‌های مشترک دیگری متصل است.

نمایشگاه بعدی موزه هنرهای معاصر مربوط به هنرمندان ایرانی است/ موزه هنرهای معاصر رفتاری شبیه به گالری‌ها پیدا کرده بود

برنا: نمایشگاه «چشم در چشم» و آثار پیکاسو با استقبال خوبی مواجه شدند. برنامه بعدی موزه چیست؟ نمایشگاه آینده چه خواهد بود؟

دبیری‌نژاد: سیاست‌گذاری‌ها را بازنگری کرده‌ایم و در حال تبدیل آن به آیین‌نامه هستیم تا مشخص کنیم چه نمایشگاه‌هایی در شأن موزه قرار دارند و موزه چگونه می‌تواند در زمینه هنر معاصر، علاوه بر گنجینه و دارایی‌های خود، نقش‌آفرینی کند. همچنین شیوه‌نامه‌هایی برای برگزاری نمایشگاه‌ها و برنامه‌ها تدوین کرده‌ایم که دیگر انتخاب‌ها صرفاً براساس سلیقه نباشد و با مشورت و هماهنگی با متولیان مدیریت فرهنگی انجام شود. قطعاً نمایشگاه بعدی ما مربوط به هنرمندان ایرانی خواهد بود. 

موزه هنر‌های معاصر پیش از این رفتاری شبیه به گالری‌ها پیدا کرده بود تا موزه، اما باید با سیاست‌گذاری‌های جدید تمایزی بین این دو قائل شویم تا موزه جایگاهش مشخص شود.

انتهای پیام/