از نثر تا نظم؛ آیینه‌کاری کلمات در آثار سعدی/ شیخِ اجل چگونه سخن را جاودانه کرد؟

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و هنر برنا؛ سعدی، شاعرِ بلندآوازه‌ی قرن هفتم هجری، با نام اصلی «مشرف‌الدین مصلح بن عبدالله» در شیراز زاده شد؛ زادگاهی که همواره در شعرهایش همچون گوهری درخشان می‌درخشد. سال تولد او را حدود ۶۰۶ هجری دانسته‌اند. در کودکی پدرش را از دست داد، اما با پشتکار فراوان و عطش دانش، راهی بغداد شد تا در مدرسه‌ی نظامیه‌ی آن دیار، حکمت و فقه و ادب بیاموزد.

سعدی جهان‌دیده‌ای بود؛ از شام و حجاز تا هندوستان و آسیای میانه سفر کرد و در خلال این سفرها، تجربه‌هایی اندوخت که جان کلامش را پخته و جهان‌بینی‌اش را انسانی ساخت.

از گلستان تا بوستان؛ شاهکار‌های سعدی و جهان‌افروزی قلمش

سعدی دو اثر مهم و مشهور دارد: گلستان و بوستان. بوستان نخستین اثر مهم اوست، منظوم و اخلاقی‌ست، با بیش از ۴ هزار بیت. در آن از عدل، احسان، عشق، قناعت، رضا و بسیاری از مفاهیم انسانی سخن گفته است.

گلستان اثری است نثرآمیز، آمیخته با حکایات، پندها، داستان‌های کوتاه و طنز لطیف. نثری شیرین و روان دارد که در دل هر خواننده‌ای خانه می‌سازد. سعدی در گلستان، زندگی را ورق می‌زند؛ از شاه و گدا گرفته تا عارف و دزد، همه را تصویر می‌کند.

از دیگر آثار او می‌توان به کلیات سعدی اشاره کرد که شامل غزلیات، قصاید، مراثی، ملمعات، صاحبیه، طیبات، خبیثات، مجالس پنجگانه و رسائل نثر است.

آنجا که واژه به حکمت آغشته شد

سعدی در شعر، مکتب سادگی و بلاغت را بنیان نهاد. زبانش بی‌تکلف، دلنشین و پر از نکته‌های ظریف انسانی‌ست. او در غزل، لحنی عاشقانه و صمیمی دارد؛ در قصاید، رنگی از حکمت و سیاست می‌زند؛ در نثر، هنرمندی‌اش در پرداختن داستان و گفت‌و‌گو بی‌بدیل است.

او استاد بازی با واژه‌هاست؛ با کلمات می‌رقصد، می‌خندد، می‌گرید و می‌آموزاند. سبک سعدی، پایه‌گذار نثر مسجع و آهنگین فارسی است که بعد‌ها الگویی شد برای نویسندگان بزرگی، چون قائم‌مقام فراهانی و عبید زاکانی.

طَنین سعدی در گوش جهان

سعدی نه‌تنها در ادبیات فارسی، بلکه در ادبیات جهان نیز خوش درخشیده. آثارش به زبان‌های گوناگون ترجمه شده و نامش در کنار شکسپیر و دانته و گوته آمده است.

بنجامین فرانکلین گفته بود که سعدی، حکیمی است که باید در تمام مدارس جهان آموخته شود. اشعارش در کتاب‌های درسی برخی کشور‌های غربی آمده و جمله‌ی معروفش: بنی‌آدم اعضای یکدیگرند

در ورودی سازمان ملل متحد بر سنگی حک شده است.

در میان شاعران ایرانی نیز، بسیاری، چون حافظ، جامی، صائب و بیدل از لحن و اندیشه‌ی سعدی تاثیر پذیرفته‌اند.‌

ای خاک شیراز خوش باش، که گوهر پرورده‌ای

سعدی پس از عمری پرماجرا، سرانجام در حدود سال ۶۹۱ هجری در شیراز درگذشت. آرامگاهش، که در باغی خوش‌منظر واقع است، به «سعدیه» شهرت دارد. این مکان سال‌هاست زیارتگاه ادب‌دوستان و عاشقان زبان فارسی‌ست.

او رفت، اما کلامش زنده است. از میان قرن‌ها عبور کرده و همچنان بر دل‌ها حکومت می‌کند.

انتهای پیام/