بحران فرونشست زمین، میراث‌فرهنگی خراسان رضوی را تهدید می‌کند

به گزارش خبرگزاری برنا از خراسان رضوی، احسان زهره‌وندی در نشست تخصصی «خطرپذیری و توانمندسازی آثار تاریخی در برابر زلزله در مشهد» که به مناسبت روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی برگزار شد، گفت: هر ساله در روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی از سوی شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌های تاریخی (ICOMOS) انتخاب شده و هر سال این شورا پیامی را به‌عنوان توضیح راهبردی اعلام و این روز یادآوری می‌کند که قدر منابع و ثروت‌های فرهنگی را بدانیم و جامعه را مسئولیت‌پذیر کنیم.
معاون میراث‌فرهنگی خراسان رضوی ادامه داد: اگر بخواهیم به سمت توسعه پایدار یعنی توسعه با مدنظر قرار دادن فاکتورهای اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی حرکت کنیم، یکی از راه‌های رسیدن به این هدف حفاظت و نگهداری از این منابع و ثروت‌های فرهنگی ارزشمند است، آثار تاریخی بخش عظیمی از زیربنای فرهنگی هر کشوری را تشکیل می‌دهند و بناهای تاریخی ایران نیز بازگوکننده‌ هویت ملی و فرهنگی کشور ماست.
او تصریح کرد: دلیل استفاده از واژه «ثروت فرهنگی» این است که آنچه ما به‌عنوان میراث فرهنگی تلقی می‌کنیم، صرفاً مربوط به گذشته نیست، بلکه حال و آینده را نیز در بر می‌گیرد، شعار جهانی امسال «میراث در معرض بلایا و درگیری‌ها» و شعار ملی «تاب‌آوری آثار تاریخی در برابر بحران‌ها» است؛ بحران‌هایی مانند زلزله، سیل، فرونشست، توفان‌های نمکی، ریزگردها، درگیری‌ها و غیره است که در این جلسه به موضوع خطرپذیری و مقاوم‌سازی بناها در برابر زلزله پرداخته می‌شود.
زهره‌وندی اظهار کرد: این شعار جهانی به دنبال پاسخ به این پرسش‌ها از جمله راهکارهای حفاظت از میراث‌فرهنگی در برابر بحران‌ها و درگیری‌ها چیست؟ خوانش و بهره‌گیری از تجارب و دانش نهفته در میراث‌فرهنگی چگونه می‌تواند راه برون‌رفت از شرایط کنونی باشد؟ است، بنابراین دو دیدگاه وجود دارد که شاید متفاوت باشند، یک دیدگاه به آینده و فناوری‌های نوین معطوف است و دیدگاه دیگر به دانش و آنچه در میراث تاریخی ما نهفته است مانند قنات‌ها، آسبادها و آب‌انبارها به این معنی تمام عناصری که در بحران‌ها به کمک مردم این سرزمین آمده و در برابر تمام این بحران‌ها تاب‌آوری داشته‌اند.
معاون میراث‌فرهنگی خراسان رضوی با اشاره به بحران فرونشست زمین که به‌طور جدی گریبان‌گیر این استان و کشور شده و میراث فرهنگی را نیز تهدید می‌کند، اظهار کرد: کاهش منابع آبی به کمتر از ۵۰ درصد و استفاده شدید از چاه‌ها باعث فرونشست زمین در استان به‌خصوص در شهرهایی مانند نیشابور شده که آثار تاریخی بسیاری در آنجا وجود دارد و باید حتماً به آن توجه شود. 
او گزارشی از عملکرد و فعالیت‌های معاونت میراث‌فرهنگی استان ارائه کرد و گفت: تعداد آثار ثبتی در خراسان که توسط دفتر ثبت و تعیین حریم پیگیری می‌شود، دو هزار و ۲۶۶ اثر است. تعداد موزه‌های موجود در استان که توسط دفتر موزه‌ها پیگیری می‌شود ۶۳ موزه است، خراسان در بین سه استان اول کشور در زمینه ثبت میراث ملموس، ناملموس و طبیعی قرار گرفته و وضعیت بسیار خوبی دارد.
زهره‌وندی تصریح کرد: همکاران ما در دفتر ابنیه و محوطه‌های تاریخی سال گذشته ۱۰۳ پروژه انجام داده‌اند که با بهره‌گیری از مشارکت‌های مردمی و سایر دستگاه‌ها انجام شده و رقم بسیار خوبی است، هشت کاوش و گمانه‌زنی سال گذشته در استان انجام شد که دو مورد آن بسیار مهم بود و می‌تواند جایگاه خراسان را در موضوع باستان‌شناسی تغییر دهد. یک مورد آن مربوط به کاوش بازه هور بود و می‌تواند در مباحث تاریخی دوره اشکانی، جایگاه خراسان را ارتقا بخشد.
معاون میراث‌فرهنگی خراسان رضوی ادامه داد: این پژوهش بسیار مهم در سطح بین‌المللی هم چاپ و در دانشگاه‌های معتبر اروپا هم ارائه شد. یک مورد دیگر محوطه کشف‌رود است که قدمت ۸۰۰ هزار ساله برای آن در نظر گرفته شده است. در واقع در هر کتاب باستان‌شناسی که نگاه کنید حتماً از کشف‌رود نام برده شده است. حدود ۳۰ محوطه نوسنگی و پارینه‌سنگی توسط  دکتر ایزدی شناسایی شد.
او یادآور شد: در واقع پیرامون تپه سنگ بست، پرونده‌ای وجود دارد که هفت مرتبه به ثبت رسیده است. پایگاه‌های ملی ما به هشت پایگاه ارتقا پیدا کرده‌اند. سنگ بست یکی از معدود شهرهای دوره غزنوی است که به پایگاه ملی اضافه شده است. پایگاه ملی سنگ بست، پروژه‌های دارای اهمیت وزارت میراث فرهنگی است که در حال انجام آن هستیم.