
در شمال تهران، در خیابان ولیعصر و در میان سایههای درختان چنار قد برافراشته، «باغ فردوس» ایستاده که در دل خود صدای گامهای قاجار، زمزمهی سینما و نجواهای باغ ایرانی را نگه میدارد و به این ترتیب به یکی از دیدنیترین مکانهای پایتخت تبدیل شده است. این باغ که به عنوان خانهای از جنس تاریخ به شمار میآید؛ امروز نیز به «موزه سینمای ایران» جان بخشیده است.
گره خوردن تاریخ، تصویر و باغ ایران
عمارت اصلی باغ فردوس اواسط قرن سیزدهم هجری قمری در دوران محمدشاه قاجار ساخته شد. باغ به دستور حاج میرزا آقاسی، به عنوان تجلیای از شکوه معماری ایرانی طراحی و بنا شد تا تفرجگاهی برای خاندان سلطنت باشد. با اینکه محمدشاه پیش از پایان ساخت آن درگذشت، اما باغ با ظرافت تمام، تکمیل شد و نام «فردوس» را گرفت و به این ترتیب، به نمادی از بهشتی زمینی با هندسهای دقیق، آبراهههایی خنک، و درختانی سرسبز تبدیل شد.
ساختمان اصلی که به سبک معماری قاجاری شکل گرفته، حجت را بر زیبایی تمام کرده و با تلفیقی از سادگی و تزئینات سنتی ایرانی تشکیل شده است.
نمای جنوبی آن با پلههای دوطرفه و ستونهایی بلند، شکوهی خاص دارد که بیشتر شبیه یک عمارت اروپایی است که از ذهنی ایرانی، بازتفسیرشده است. اتاقها سقفهای بلند و پنجرههای قوسی با شیشههای رنگی دارند که در نور طبیعی روز، صحنهای سینمایی میسازند. حضور آب در باغ و حوض مرکزی، عنصر جداییناپذیر از معماری ایرانی را در این فضا زنده نگه داشته است.
موزهای برای حافظهٔ تصویری یک ملت
از سال ۱۳۸۱، باغ فردوس به موزه سینمای ایران و جایی برای پاسداشت تاریخ پر فراز و فرود سینمای ایران، دوران فیلمفارسی تا موج نو و سینمای جنگ و آثار تحسینشده جهانی تبدیل شد. موزه شامل چندین سالن با موضوعات مختلف از جمله نخستین دوربینها و دستگاههای نمایش گرفته تا گنجینهای از پوسترها، اسناد، عکسها و جوایز سینماگران ایرانی است.
بخشی از این موزه به زندگی و آثار بزرگان سینمای ایران از جمله علی حاتمی، عباس کیارستمی فروغ فرخزاد و پرویز کیمیاوی اختصاص دارد. همچنین اسناد صوتی و تصویری کمیابی در آرشیو این موزه نگهداری میشود که تاریخ سینمای ایران را نه فقط با تصویر، بلکه با صدا و حس قابل لمس میکند.
موزه تنها به فضای نمایش محدود نمیشود؛ بلکه به عنوان تجربهای از زیستن در دل تاریخ به شمار میآید. کافه موزه با فضای باز و مشرف به حوض، به پاتوقی هنری تبدیل شده که جایی برای گفتگوهای سینمایی، دیدارهای هنرمندانه، و نفس کشیدن در فضای سبز تهران است.
باغ فردوس نهفقط یک محل برای نگهداری آثار، بلکه صدای پای رهگذران بر سنگفرش آن نیز بازتاب صد سال تصویر در دل معماری دو قرن پیش را بازمیتاباند.
میراث زنده در قلب شهر
در روزگاری که بناهای تاریخی در سایه برجها گم میشوند، باغ فردوس با هویتی دوگانه از یادگار قاجار و قلب تپنده سینمای معاصر ایران همچنان استوار ایستاده؛ شاید هم برای همین است که هر قدم در این باغ، تجربهای سینمایی است، چون درختی که در باد تکان میخورد، حوضی که نور خورشید را شکسته بازتاب میدهد، و پنجرهای که رو به خاطرات باز میشود...
پس پیشنهاد میشود تا آخر این هفته به خیابان ولیعصر بعد از سه راه زعفرانیه، نرسیده به میدان تجریش بروید و با حضور در باغ فردوس تاریخ ایران را لمس کنید.
نتهای پیام/