۳۳خدمت اولیه به عنوان شرح وظایف کمک پرستاران تعریف شد

به گزارش خبرنگار سلامت خبرگزاری برنا، دکتر عباس عباس زاده ،نایب رئیس شورای عالی نظام پرستاری ، گفت: در بحث مراقبت از بیمار، کارها و نیازهای مریض در هر بخش و سطحی قابل تقسیم بندی است به گونه ای که برخی اقدامات مراقبتی برای بیمار نظیر سوندگذاری، تسکین و اخذ شرح حال از بیمار، نیازمند دانش و مهارت بالا است و به سادگی قابل انجام نیست اما برخی از مراقبتها نیز وجود دارد که در عین حیاتی بودن برای بیمار، نیازمند مهارت بالا و دانش بسیار بالا نیست.

وی افزود: غذا دادن به بیماری که قادر به خوردن غذا نیست، تخلیه کیسه ادرار، نظافت تخت و ملافه، شست و شوی بدن بیماری که قادر به انجام نظافت نیست، جابه جایی و حرکت بیمار از جمله اقدامات مراقبتی است که نیازمند دانش و مهارت بسیار بالا نیست اما از طرفی نیز برخی مراقبت ها نظیر دیالیز و احیاء بیمار وجود دارد که از حد توان یک پرستار عمومی نیز خارج است، نیازمند تخصص ویژه است و به کسب مهارت و دانش تخصصی نیاز دارد.

نایب رئیس شورای عالی نظام پرستاری ادامه داد: بنابراین خدمات مراقبتی شامل سطوح مختلفی است که لازمه ارائه کامل و جامع این خدمات به بیماران، وجود نیروی کافی در تمام سطوح و سازماندهی این نیروها است و فقط در این صورت است که می توانیم مدعی یک حرفه سازمان یافته در عرصه مراقبت از بیمار باشیم.

وی یادآور شد: قابل قبول نیست که در بحث مراقبت از بیمار یکسری از خدمات ارائه شود و بقیه نیازهای مراقبتی بیمار مورد بی توجهی قرار گیرد و قطعاً این برخوردی حرفه ای با مسئله نیست.

دکتر عباس زاده افزود: اگر ما بخواهیم برآوردی داشته باشیم از اینکه چه مقدار زمان نیاز داریم تا مراقبت های اولیه بیمار انجام شود، چه مقدار زمان نیاز است تا کارهای عمومی بیمار انجام شود و چه مقدار زمان نیاز است تا کارهای تخصصی بیمار صورت گیرد، در حقیقت می توانیم به نسبتی از نیازمان به تعداد نیروی پرستار کارشناس، پرستار کارشناس ارشد(متخصص) و نیروهای کمکی دست یابیم.

وی ادامه داد: بی شک هیچ کسی منکر این نیست که وجود نیروی کمکی که زیر نظر پرستار کار کند و خدمات اولیه را به بیمار ارائه لازم است و در تمام کشورهای پیشرفته و عقب افتاده و در هر جایی که بیمارستانی است بالاخره وجود این رده خدمتی انکار ناپذیر است. موضوعی که مطرح است این است که ما بتوانیم به بهترین نحو این نیروها را به گونه ای سازماندهی کنیم که تحت یکسری آموزش های استاندارد و حرفه ای، مطمئن شویم که به بیمار آسیبی نمی رسانند و در شرایطی ایمن قادر به ارائه وظایف خود بدون هیچ گونه مداخله درمانی به بیمار هستند.

دبیر بورد پرستاری وزارت بهداشت اضافه کرد: 33 فعالیت برای این رده خدمتی تعریف شده است و غالباً نیز این فعالیت ها مربوط به خدماتی نظیر نظافت بیمار، تغذیه بیمار و جابه جایی بیمار می شود و خدماتی که در مراکز درمانی از این رده خدمتی نیز درخواست خواهد شد، محدود به موارد آموزش دیده در سطوح مذکور است.

وی درباره میزان نیاز سیستم بهداشت و درمان کشور به این رده خدمتی گفت: بررسی های علمی نشان می دهد که به طور میانگین در دنیا به ازای هر 4 پرستار یک نیروی کمکی نیاز است تا خدمات اولیه با شرح وظایفی که به آنها اشاره شد به بیمار ارائه کند اما متاسفانه در کشور ما این تناسب وجود ندارد و اغلب بیمارستانها علاوه بر کمبود پرستار با شدت بالاتری درگیر کمبود کمک پرستار هستند.

دکتر عباس زاده افزود: همچنین بیماران ما ممکن است خدمات پرستاری کافی برخوردار نباشند ولی بیشتر از آن از خدمات اولیه و مراقبت های کمک پرستاری محروم هستند بنابراین ساماندهی خدمات مراقبت در تمام سطوح نیازمند برنامه ریزی منسجم و دقیق است و خوشبختانه برنامه های پیش بینی شده در این زمینه امروز بسیار روشن است.

وی ادامه داد: بر اساس آنچه برآورد شده است، هم اکنون نیاز ما به 10 هزار نیروی کمک کار پرستاری محرز است البته این برآوردی اولیه است و پس از تربیت و جذب این 10 هزار نیرو و بازنگری شرایط می توان نسبت به احساس نیاز بیشتر به تربیت این نیروها یا توقف تربیت و جذب این نیروها اظهار نظر کرد.

رئیس بورد پرستاری وزارت بهداشت اظهار داشت: همچنین تربیت این نیروها نیازمند دانشکده یا مرکزی دائمی برای  تربیت نیرو نیست و به صورت سفارشی امکانپذیر است و هر زمان نیز که احساس شود نیاز کشور به این نیروها مرتفع شده است به راحتی می توان تربیت آنها را متوقف کرد.

وی در خصوص بحث های مطرح شده در مورد نامگذاری این رده خدمتی گفت: در این مورد صحبت های زیادی مطرح شده است اما به نظر می رسد آنچه در شرایط کنونی مهم است اسم و نام این رده خدمتی نیست و به هیچوجه نباید روی نامگذاری این رده خدمتی خودمان را متوقف کنیم زیرا بحث های نظری روی اسم، ما را از کار اصلی بازخواهد داشت و مهم این است که ما کار آموزش این نیروها را شروع کنیم.

دکتر عباس زاده ادامه داد: آموزش این رده خدمتی نیز نیازمند حساب و کتاب است زیرا به هر حال این نیروها با سلامت بیمار سر و کار دارند و یک حرکت نابجا می تواند به بیمار آسیب جدی برساند لذا در این مسیر باید معلوم باشد که لازم است چه استانداردهای آموزشی در تربیت این نیروها مد نظر قرار گیرد و چه کسانی باید این آموزش ها را ارائه  دهند.

وی افزود: بنابراین این آموزشها باید بسیار دقیق و منضبط باشد تا بتوان نیروی کمک پرستار، بهیار یا هر نام دیگری که برای آن انتخاب می شود، به بهترین نحو و کارآمدترین نیروهای ممکن تربیت و جذب شوند.

نایب رئیس شورای عالی نظام پرستاری ادامه داد: همچنین در نظر است پس از تربیت این رده خدمتی دیگر تمام سطوح خدمتی قبل از کارشناس پرستاری مورد بازنگری قرار گیرند و تربیت آنها متوقف شود به گونه ای که می توان نام این برنامه را «بازنگری رده های پرستاری» گذاشت.

وی افزود: بر اساس مطالعات ما در سطح دنیا متوجه شدیم که برنامه آموزشی یکساله تناسب خوبی را در تربیت نیروهایی با قابلیت های مورد انتظار فراهم می کند و در طول این یکسال فرد حدود هزار ساعت کارآموزی در بیمارستانها را تجربه می کند و به خوبی با بخش های مختلف آشنا می شود و 300 ساعت نیز کلاس نظری برای آموزش مسائلی نظیر کنترل عفونت، پیشگیری از انتقال عفونت و برخی مسائل بهداشتی و سلامتی اولیه پیش بینی شده است.

دکتر عباس زاده تصریح کرد: این حداقل های آموزشی بر اساس برآوردهای علمی و کارشناسانه زمانی حدود یکسال را نیاز دارد و به نظر می رسد دوره های 4 ماهه و 6 ماهه نمی تواند پاسخگوی انتظارات برای فراگیری مهارت های لازم باشد.

وی افزود: استانداردهای آموزشی برای این رده خدمتی کاملاً تدوین شده است. این کار نیز به سفارش معاونت پرستاری وزارت بهداشت توسط هیئت بورد پرستاری انجام شده است و حتی شورای عالی برنامه ریزی نیز بر این برنامه نظارت کرده و آن را برنامه ای اصولی دانسته است.

رئیس بورد پرستاری وزارت بهداشت خاطر نشان کرد: در حال حاضر این برنامه توسط معاونت پرستاری وزارت بهداشت به تمام مراکزی که در راستای تربیت این نیروها قراردادهای لازم را بسته اند، ابلاغ شده است و تأکید شده است که از این پس تربیت رده خدمتی پیش از کارشناسی پرستاری منوط به استانداردهای آموزشی اعلام شده است و تمام نظام های آموزشی که پیش از این برای تربیت نیروهای خدمتی پیش از کارشناس پرستاری وجود داشته است از این پس ملغی است و این برنامه جانشین تمام آنها می شود.