ماه رمضان، از دیدگاه «اسلام» و «ما»

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا به نقل از پایگاه اطلاع رسانی حضرت آیت اله العظمی صافی گلپایگانی  بخش پنجم درس گفتار های اخلاقی معظم له در ماه مبارک رمضان نموده به شرح زیر است:

بی‎تردید کسانی که می‎خواهند اسلام را در آینه اعمال و رفتار اجتماع مسلمانان این عصر ببینند و آن جمال نورانی و خورشید جهان تاب را در چنین منظر و آیینه تیره و تار زیارت کنند، سخت در اشتباه‌اند.

اگر تصویر چهره اسلام ممکن بود و یک نفر آگاه به تمام تعالیم و امتیازات و هدایت‎های اسلام و برنامه‎های تربیتی و جامع آن، چهره زیبای آن را تصویر می‎کرد، از هر اثر هنری دیگر زیباتر و جالب‎تر می‎شد.

اگر خدای جهان و آفریننده زمین و آسمان ـ که نعمت اسلام را به وسیله حضرت خاتم الانبیا انعام و اعطا فرمود‎ ـ آن را به صورتی تمثیلی می‎ساخت، یقیناً زیبایی و جمال آن صورت، خلق اوّلین و آخرین را از خود بی‎خود می‎کرد.

اسلام را باید در آینه نصوص قرآن و سنّت، و در سیره رفتار و گفتار و کردار پیشوایان دین و کسانی که اسلام در وجودشان به تمام معنا منعکس شده و در سلوک مجاهدین و مسلمانان صدر اسلام تماشا کرد.

اجتماعی را می‎توان یک جامعه کاملاً اسلامی دانست که همه احکام و دستورات اسلامی بر تمام مسائل زندگی فردی و اجتماعی آن جامعه منطبق بوده و به عبارت دیگر، اسلام از برنامه‎های کسب و کار، معاشرت، حکومت، سیاست و... آن‎ها تفکیک نشده باشد.

با این وصف، اجتماعات ما معرّف یک اجتماع کامل و تمام عیار اسلامی نیست؛ زیرا بسیاری از احکام اسلام در بین مسلمانان معاصر متروک گردیده، و جز «عبادات» (مثل: نماز و روزه، حج و...) ـ که اجتماع اسلام به آنها نیز قائم است‎ ـ بقیّه احکام و دستورات اسلامی کم‎تر مورد عنایت قرار گرفته و بعضاً مهجور مانده است. چه بسا که عبادات ما نیز آن طور که شایسته است نشان دهنده مقاصد اسلام نیست و کسانی که از آثار و برکات آن هم محروم می‎باشند، بسیارند.

در «عبادات»، معانی بزرگ و درس‎های عمیق به ما آموخته می‎شود که اگر به آنها توجّه کنیم، افق افکار ما روشن و طرز تصوّر ما دگرگون می‎شود.

در عبادات هم جنبه عادت نهفته است و هم اظهار شوکت اسلام، اتّحاد و هماهنگی مسلمین، ارشادات اخلاقی، آموزشی و تربیتی، تعالیم اجتماعی، رشد فکری، عقلی و علمی و بلکه فواید بهداشتی و اقتصادی نیز منظور شده است.

همین روزه ماه رمضان که از ارکان اسلام و نیز شعایر بزرگ و وسیله‎ای جهت تقرّب به خدا است، آیا با همان برنامه مقرّر انجام می‎شود؟ و آیا ماه رمضان ما همان ماه رمضان اسلام است؟ این موضوع و مسأله‎ای است که به بررسی و تحقیق نیاز دارد.

ماه رمضان اسلام: چنان‌چه از خطبه حضرت رسول‎اکرم ‎صلّی‎الله علیه وآله وسلّم ‎استفاده می‎شود، فرصتی برای افزودن به اعمال خیر و کارهای نیک، دستگیری از فقیران و بی‎نوایان، پیوند با خویشاوندان، یاری ضعیفان، تکمیل و تهذیب اخلاق، فرو خوردن خشم و غضب و کنترل قوای شهوانی است.

امّا برنامه ماه رمضان ما: پرخوری در افطار و سحر، تندخویی و بدزبانی با نزدیک و بیگانه، شب‌نشینی‎های زیان بخش است.

ماه رمضان اسلام: بهترین فرصت و گران‌بهاترین وقتی است که حتّی یک دقیقه و ثانیه‎اش نباید هدر برود و بیهوده مصرف شود؛ بلکه باید تمام دقایق و ساعات آن در انجام کارهای نیک و اعمال حسنه، تفکّر و تأمّل، توبه و اصلاح حال سپری شود.

ماه رمضان ما: بیشتر اوقاتش تلف می‎شود و اوقاتی به این عزیزی، آسان از دست می‎رود.

ماه رمضان اسلام: مسلمانان باید در آن به مناسبت نزول قرآن در سیره رسول اکرم ‎صلی الله علیه وآله وسلّم شخصیّتی که قرآن به او نازل شد به طور عمیق مطالعه نمایند و ارشادات و راهنمایی‎های آن رهبر عالی‎قدر آسمانی را ـ ‎که دافع هر ضرر و خسارت، و علاج کننده تمام مشکلات اجتماعی و حیاتی است‎ ـ سرمشق خود قرار دهند و به حکم: لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللهِ اُسوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَن کانَ یَرجُوا اللهَ وَالْیوْمَ الأَخرَ (1) به روش و سلوک آن رسول اعظم خدا ‎صلّی‎الله علیه وآله وسلّم ‎تأسّی نمایند.

ماه رمضان ما: اکثریّت مسلمانان از سیره رهبر عظیم خود بی‎اطّلاع بوده و در این موضوع که درس و بحث، تفکّر و مطالعه در آن بر هر مسلمانی لازم است، نه در ماه رمضان و نه در ماه‎های دیگر اهتمام شایان ندارند و به دانستن تاریخ حیات رسول خدا ‎صلّی‎الله علیه وآله وسلّم ‎که آموزنده‎ترین صفحات تاریخ است، اعتنایی لازم و کافی نمی‎کنند. تاریخ کدام شخصیّت‎ها، و رجال تاریخ، زعما و رهبران اصلاحات و انقلاب‎ها و پیامبران بزرگ، مانند تاریخ پیامبر بزرگ اسلام، آموزنده و سودمند است.

ماه رمضان اسلام: ماه نشاط، و اقبال و شتاب به سوی عبادت و تقرّب به خدا است.

ماه رمضان ما: بعضی آن را در کسالت و سستی و تن پروری و خواب و بی‎خبری به پایان می‎رسانند.

ماه رمضان اسلام: آغاز فصل جدید و مرحله نوین عمر و زندگی است که در آن باید قوای فکری و اخلاقی خود را از نو به رشد و نموّ وا داریم و با گذشته خود وداع کرده، و دل خود را جلا دهیم و زنگار معصیّت و گناه را از آن بزداییم.

ماه رمضان ما: تغییر مختصر در وقت خوردن غذا و امساک از مفطرات است که هر چند امتثال و اطاعت فرمان خدا و دلیل بیدار بودن وجدان دینی و شعور مذهبی است و نسبت به آن بدبخت‎ها و گمراهانی که روزه را افطار می‎کنند شرافت و فضیلت آن بسیار است؛ امّا با این وجود، روزه‎دار نباید فقط به امساک از مفطرات قناعت کند؛ بلکه باید سایر برنامه‎هایی را که برای روزه‌داران معیّن شده نیز انجام دهد تا از فواید بسیار و رَحَمات واسعه الهی در این ماه حدّاکثر استفاده را بنماید.

ماه رمضان اسلام: سبب تهذیب نفوس، تطهیر قلوب و تخلّق به اخلاق حمیده، اعتیاد به عادات حسنه، تمرین خلوص نیّت، احیای معالم و مبانی اسلامیّت و انسانیّت، انتشار محبّت و نوع‌پروری و صداقت است.

ماه رمضان ما: بسا شب‌نشینی‎ها و مجالسی که پس از افطار برپا می‎شود و با متحمّل شدن مصارف زیاد به پرخوری، غیبت، لهو و مزاح‎های باطل و گفت و شنودهای بی‎ثمر مشغول شده و با پرخوری‌هایی که می‎کنند از حکمت نبویّه «صُومُوا تَصِحُّوا» (2) محروم می‎شوند، و چون از روح همکاری و همدردی اسلامی و ارتباط معنوی و اتّصال ناگسستنی قلبی و ایمانی، نشانه و علامتی نیست، آن دید و بازدیدها و معاشرت‎ها، سبب کینه و عداوت و دشمنی و سوء تفاهم می‎گردد.

پی‌نوشت‌ها:

[1]. سوره احزاب، آیه 21: قطعاً برای شما در اقتدا به رسول خدا سرمشقی نیکوست؛ برای آن کس که به خدا و روز بازپسین امید دارد.

2. «روزه بگیرید تا سلامت باشید». بحار ‌الأنوار؛ ج 96، ص 255.