نشریات کاغذی در آستانه بازنشستگی/ تا ۱۴۰۰ پدیده ای تحت عنوان روزنامه وجود نخواهد داشت

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری برنا؛ وزیر ارشاد چندروز گذشته اعلام کرده بود "موجودی ما در تأمین کاغذ تنها دوماه آینده است و باید بانک مرکزی برای تأمین کاغذ، سفارش با نرخ ارز دولتی تضمینی را داشته باشد."

لازم به ذکر است که حدود یکماه قبل‌تر ازاعلام این خبر شاهد اعتراضات بسیاری از مطبوعاتی‌ها و مجلات بودیم که مبنای اعتراض‌شان افزایش قیمت دلار روی قیمت کاغذ بود.

با پیشرفت علم و ورود تکنولوژی به همه عرصه‌ها یا پا گذاشتن فضای وب، کمتر از دو دهه است که شاهد روی کارآمدن خبرگزاری‌ها و سایت‌های آنلاین خبری هستیم. سایت‌هایی که از زمان ورود تاکنون بسیاری از روزنامه‌ها را به تعطیلی کشانده‌اند و موجب عقب ماندگی آن‌ها از فضای خبری با علتی پُر واضح شده‌اند.

با روی کارآمدن سایت‌ها دیگر هیچ روزنامه‌ای موفق به داشتن خبراختصاصی نشده  بلکه این خبرگزاری‌ها هستند که خبرهای مهم را در لحظه به مردم ارجاع می‌دهند و سرعت رکن اساسی در کار خبر محسوب می‌شود. 

روزنامه‌ها دیگر به محل تحلیل و تشریح مطالب طویل تبدیل شده‌اند که بهتر است در این بحران به وجود آمده در خصوص  کاغذ، هزینه و تیراژهای برگشتی را با الکترونیکی شدن رسانه کاغذی، جبران شود.

اما نکته دیگر این است که نوع رسانه را مخاطب تعیین می کند. تا زمانی که مخاطب رسانه های سنتی وجود دارند این رسانه ها نیز وجود خواهند داشت؛ در غیر این صورت مجبور می شوند مانند برخی روزنامه های مشهور بین المللی انتشار کاغذی خود را متوقف کنند. تغییر مطبوعات نوشتاری مشروط به تغییر سلیقه ی مردم است اما این سلیقه چه زمانی تغییر می کند قابل پیش بینی نیست و بستگی به تاثیر بافت اجتماعی دارد. 

برای بررسی این موضوع خطیر با دو مدیرمسوول موافق و مخالف به گفت‌وگو پرداخته‌ایم که در ادامه خواهید خواند.

محمدتقی روغنی‌ها – مدیر عامل روزنامه ایران درگفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری برنا، درخصوص حذف یا عدم حذف رسانه‌های کاغذی، گفت: «حذفه کلیه نشریات کاغذی وجایگزین نشریات دیگر امکانپذیر نیست. چنین رویه‌ای درجهان وجود ندارد و درحال حاضر بسیاری ازکشورهای پیشرفته که به لحاظ تکنولوژی و علم پیشروتر ازایران هستند، تیراژ روزنامه‌های مکتوب‌شان به ده میلیون می‌رسد مثل ژاپن، آمریکا، انگلستان، آلمان، چین، هند و... علی رغم اینکه به فضای مجازی هم دسترسی کامل دارند ازآن بهره می‌گیرند.»

*امکان حذف رسانه کاغذی به نفع رسانه دیگر وجود ندارد

وی در ادامه افزود: «فضای مکتوب علاقه مندان خاص خود را دارد. هر رسانه‌ای ازجمله روزنامه، تلویزیون، رادیو، فضای مجازی و مجله ویژگی‌های خاص و مخاطب خاص خود را دارد؛ نمی‌توان یک طیف رابه نفع دیگری حذف کرد. همانگونه که با ورود تلویزیون رادیو حذف نشد، باورودشبکه‌های مجازی امکان حذف رسانه‌های دیگر هم وجود ندارد البته ممکن است تغییراتی در نوع عملکردشان ایجاد شود.»

روغنی‌ها با بیان این مطلب که درایران علاوه بر روزنامه مشکل چاپ و تولید کتاب هم وجود دارد، اظهار کرد: «تیراژ کتاب‌ها بین 200 تا 1000تا است و همچنین مردم ایران در مقایسه باکشورهای دیگر، افرادی کتابخوان نیستند. بسیاری از افراد علاقه‌ای به خواندن مطلب طولانی و تحلیلی در فضای مجازی ندارند و بنابر آمار رسمی و منتشر شده بسیاری ازمخاطبان شبکه‌های مجازی و اخبار آنلاین تنها تیتر خبر رامطالعه می‌کنند. بنابراین اینگونه می‌توان ادعا کرد که درشبکه‌های اجتماعی مطالبی حدود 5 یا 10 خط خوانده می‌شود.»

وی در تأکید گفت: «محل متن‌های طولانی و تحلیلی درروزنامه‌های مکتوب است. نباید به علت پایین بودن سرانه مطالعه رسانه‌ای حذف شود. تصور می‌کنم که بسیاری از مردم ایران و همچنین جهان، علاقه مند به خواندن روزنامه‌ها هستند. درحوزه فرهنگ باید تنوع به اندازه سلیقه مخاطبان وجود داشته باشد ونمی‌توان به علت مشکلات اقتصادی و بحران و کمبود کاغذ یکی از آن را حذف کرد چرا که اینگونه خود را از یک امکان فرهنگی محروم کرده‌ایم.»

*با حذف روزنامه‌ها صنعت چاپ کشور صدمه خواهد دید

مدیر مسوول روزنامه ایران افزود: «با حذف یا تعطیلی روزنامه‌ها بسیاری از خبرنگاران بیکار و برخی ازمشاغل هم از بین خواهند رفت و همچنین بخشی ازصنعت کشور (صنعت چاپ) آسیب خواهد دید.»

*نشریات کاغذی در آستانه انقراض هستند

علی نظری – مدیر مسوول هفته نامه پایتخت کهن و روزنامه مستقل در ادامه این  گفت‌وگو به خبرنگار برنا گفت: «کلیه نشریات کاغذی در آستانه انقراض هستند و تا سال 1400 پدیده‌ای تحت عنوان رسانه‌های کاغذی (به خصوص روزنامه‌ها) در ایران وجود نخواهد داشت. ممکن است تعداد اندکی هفته نامه، ماهنامه و مجلات که وابسته به سازمان‌های دولتی و شبه دولتی هستند به فعالیت خود ادامه دهند.انقراض روزنامه‌ها پدیده‌ای قطعی است که حال باید رسانه‌ها به سمت دیجیتالی شدن حرکت کنند چون نوع ابزار رسانه به تبع تغییر در عرصه زندگی نیز متحول شده است.»

*مدیران رسانه‌ای به سمت دیجیتالی شدن حرکت کنند

وی در ادامه افزود: «مدیران رسانه‌های کاغذی محکوم به پیمایش راه دیجیتالی شدن رسانه‌ها هستند و این امر، چه بخواهیم یا نخواهیم مثل آب روخانه طی خواهد شد. وضعیت کاغذ بسیار نامناسب است. هزینه کاغذ روزنامه، کیلویی 6 هزار تومان و آن هم رُل کاهی بر چه مبنایی پرداخت می‌شود؟»

نظری با بیان این مطلب که درحال حاضر، زیرساخت‌های ساز و کار دیجیتالی شدن رسانه‌ها در کشور فراهم است، اظهار کرد: «مدیرمسوولان رسانه نباید در مقابل تکنولوژی مقابله کنند. اگر گفته می‌شود که برخی از مدیر مسوولان در مقابل تغییر و تحول رسانه‌های کاغذی مقاومت می‌کنند باید ذکر کرد که این مقاومت منجر به شکت خواهد شد. اینکه گفته می‌شود برخی از مدیر مسوولان نسبت به رسانه کاغذی خود تعصب دارند مثل این باشد که با هرگونه تکنولوژی و تحول مخالفت کنند. تکنولوژی در ذات زندگی بشر دخیل شده است.»

مدیر مسوول روزنامه مستقل گفت: «درحال حاضر به واسطه مشکلات زیست محیطی و ... روزنامه‌های کاغذی توجهی به آسیب‌های تولید شده از قبل خود ندارند. کلام آخر این است که مدیران جراید، اصرار بیهوده‌ای در این خصوص نداشته باشند.»