کریمی: شعر فجر تحت تأثیر عوامل غیر ادبی است/ عدم مشارکت شاعران مستقل
برنا_ گروه فرهنگ و هنر؛ فرزاد کریمی شاعر گفت: فرایند انتخاب شاعران و آثار در جشنواره شعر فجر به‌جای آنکه مبتنی بر ارزش‌های ادبی و هنری باشد، تحت تأثیر معیارهایی خارج از دایره شعر قرار می‌گیرد.
تبسم کشاورز_جشنواره شعر فجر سال‌هاست که مورد نقد شاعران مستقل قرار گرفته است. فرزاد کریمی، شاعر و منتقد ادبی معاصر در گفت‌وگویی با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر برنا؛ به مسائلی مانند بی‌توجهی جشنواره به شاعران مستقل، عدم شفافیت در روند انتخاب آثار و نقش مدیریت دولتی در این رویداد می‌پردازد.
او همچنین بر این نکته تأکید دارد که جشنواره، علی‌رغم تلاش‌هایی برای نشان دادن بی‌طرفی، در نهایت تحت تأثیر عوامل غیر ادبی قرار دارد.
در ادامه گفت‌وگوی مفصل فرزاد کریمی را با خبرنگار برنا می‌خوانید.
برنا: جشنواره شعر فجر طی این سال‌ها چه عملکردی در انتخاب شاعران و آثار داشته است؟ آیا به نظر شما این جشنواره توانسته به شکل حرفه‌ای و مستقل عمل کند و نماینده‌ای از تمام سلیقه‌ها و جریان‌های شعری باشد؟
کریمی: واقعیت این است که جشنواره شعر فجر برای شاعران مستقل اهمیتی ندارد. ما هیچ‌گاه اثری برای آن‌ها نمی‌فرستیم و آن‌ها هم تمایلی به حضور ما ندارند. در کل بسیاری از شاعران جریان اصلی و جدی شعر ایران نه در این جشنواره شرکت می‌کنند و نه توجهی به آن دارند. شخصاً اگر شما نام این جشنواره را مطرح نمی‌کردید، شاید حتی متوجه برگزاری آن نمی‌شدم. این خود نشان‌دهنده جایگاه و میزان اثرگذاری این جشنواره در فضای واقعی شعر کشور است.
برنا: یعنی معتقدید که جشنواره شعر فجر نتوانسته ارتباطی با جریان مستقل و حرفه‌ای شعر برقرار کند؟
کریمی: دقیقاً. جشنواره شعر فجر از ابتدا رویکرد مشخصی داشته و معمولاً در مراحل نهایی تلاش می‌کند با نامزد کردن یکی دو شاعر مستقل، تصویری بی‌طرفانه ارائه دهد اما در نهایت جوایز به کسانی تعلق می‌گیرد که از پیش تعیین شده‌اند. این روند، در طول سال‌ها تغییری نکرده و همچنان به همان شیوه ادامه دارد.
برنا: چگونه می‌توان فضای جشنواره‌های ادبی را برای حضور سلیقه‌های مختلف و گفتمان بازتر کرد؟
کریمی: با مثالی پاسخ شما را می‌دهم. مدتی شهرداری بیلبوردهایی را با شعرهایی از شاعران در سطح شهر نصب کرد، آن‌ها همان شاعرانی بودند که در این جشنواره و امثال آن شرکت دارند. چرا شعر و عکسی از سید علی صالحی را روی این بیلبوردها ندیدیم؟ یک زمانی هم قصد داشتند یدالله رویایی را برای شرکت در جشنواره شعر فجر بیاورند. افرادی که ۴۰ سال به او فحش داده بودند از روی مسائل غیر ادبی او را به جشنواره دعوت کردند. متاسفانه با این نگاه‌ها گفتمانی نمی‌ماند.
برنا: به نظر شما، مشکل اصلی جشنواره در چیست؟ سیاست‌گذاری‌های آن یا ساختار کلی‌اش؟
کریمی: هیات علمی، دوران جشنواره و... خودشان کجای شعر و ادبیات ایران هستند که آثار ديگران را ارزش‌گذاری کنند؟ شاعران خوب در درون خودشان مشکل دارند چه برسد به اینکه داوران چنین جشنواره‌‌هایی بخواهند کارهای آن‌ها را بررسی کنند. از نگاه من هر دو عامل در این مسئله تأثیر دارند. مشکل اصلی این است که جشنواره از بیرون هدایت می‌شود. در چنین شرایطی، فرایند انتخاب شاعران و آثار، به‌جای آنکه مبتنی بر ارزش‌های ادبی و هنری باشد، تحت تأثیر معیارهایی خارج از دایره شعر قرار می‌گیرد. این در حالی است که شعر، ماهیتی مستقل و مردمی دارد و باید از درون جامعه شکل بگیرد، نه از طریق تصمیم‌گیری‌های مدیریتی.
برنا: یعنی شما معتقدید که حتی اگر فردی مستقل دبیر جشنواره باشد، باز هم مشکل پابرجاست؟
کریمی: بله، مسئله فراتر از فرد یا افراد برگزارکننده است. شما مستقل‌ترین شاعر ایران را هم اگر بالا سر جشنواره شعر فجر بگذارید باز هم نمی‌شود. چرا که ساختار کلی ادبیات این اجازه را نمی‌دهد. جایزه نوبل ادبیات از طریق یک نظرسنجی گسترده و مستقل از نویسندگان و منتقدان سراسر جهان تعیین می‌شود و دولت دخالتی در آن ندارد. اما در جشنواره شعر فجر، همه‌چیز از قبل مشخص است و انتخاب‌ها در چارچوبی صورت می‌گیرد که ارتباطی با جریان واقعی شعر ندارد.
انتهای پیام/
عبدالجبار کاکایی در گفت‌وگو با برنا:
نظر شما
پیشنهاد سردبیر
پرونده ویژه
تبلیغات متنی