آیا متاورس مرده است؟/ ردپای ۱۷ هزار کاربر ایرانی در Decentraland

در جریان ایستگاه آینده نمایشگاه اینوتکس ۲۰۲۵، بهزاد تیموریان، پژوهشگر بلاکچین با سخنرانی‌ای تحت عنوان «آیا متاورس مرده است؟» تلاش کرد تصویری روشن و عدد‌محور از وضعیت فعلی این حوزه ارائه دهد و به تحلیل دقیق سرنوشت پروژه‌هایی بپردازد که روزی نوید آینده‌ای مجازی و پرشور می‌دادند.

بازگشت به گذشته: تب دیجیتال و هیاهوی متاورسی

به گزارش برنا، تیموریان سخنان خود را با نگاهی به چند سال گذشته آغاز کرد؛ زمانی که شرکت‌هایی، چون متا (فیسبوک سابق) نام خود را تغییر دادند و افراد بسیاری با شنیدن واژگانی، چون بلاکچین، رمزارز، متاورس و هوش مصنوعی، اقدام به سرمایه‌گذاری‌های میلیون‌دلاری در پروژه‌هایی کردند که غالباً ماهیت و چشم‌انداز روشنی نداشتند. خرید زمین در پلتفرم‌هایی مانند دیسنترالند و سندباکس در کنار افزایش شدید قیمت NFT ها، یادآور تب دیجیتال گسترده‌ای بود که بسیاری را به امید ثروتمند شدن یک‌شبه وارد این عرصه کرد.

اما چه شد که ورق برگشت؟

طبق تحلیل تیموریان، بیش از ۹۰ درصد ارزش دارایی‌های متاورسی با ریزش مواجه شدند. حال این پرسش مطرح است که آیا متاورس تنها یک حباب بود یا ما در درک و بهره‌برداری از آن ناتوان بودیم؟ او پاسخ به این پرسش را نه در هیاهو‌های رسانه‌ای گذشته، بلکه در بررسی داده‌های واقعی و پروژه‌های فعال امروزی جست‌و‌جو کرد.

مطالعه موردی: دیسنترالند و سندباکس

تیموریان با تاکید بر نگاه داده‌محور، به بررسی دو پروژه‌ی برجسته در حوزه متاورس پرداخت:

دیسنترالند

• رویداد‌های بزرگ: برگزاری رویداد‌هایی مانند هفته مد لندن به‌صورت دیجیتال، با مشارکت طراحان دیجیتال و فروش NFT لباس‌ها.

• همکاری با برندها: تعامل فعال با برند‌هایی مانند مسترکارت، نتفلیکس، بی‌بی‌سی، آدیداس، دولچه‌گابانا و تاکوبل.

• همکاری با دولت‌ها: همکاری رسمی با وزارت گردشگری عربستان برای شبیه‌سازی فضا‌های تاریخی به‌صورت مجازی.

• آمار کاربران ایرانی: طی سال گذشته، بیش از ۱۷هزار آی‌پی ایرانی (نه از طریق VPN) در دیسنترالند فعال بوده‌اند که با احتساب کاربران VPN، این آمار به‌راحتی قابل افزایش است.

سندباکس

• تمرکز بر بازی‌سازی و UGC: کاربران بدون نیاز به دانش برنامه‌نویسی، قادر به طراحی، ساخت و فروش آیتم‌ها و حتی ساخت بازی در محیط این پلتفرم هستند.

• تنها در فصل چهارم آلفای این پلتفرم، بیش از ۵۸۰هزار بازیکن یکتا شرکت کردند.

• بالغ بر ۳۹ میلیون مأموریت انجام شده در همین بازه.

• کاربرد در مارکتینگ: برند‌هایی مانند رنو، صلیب سرخ و فدراسیون فوتبال آرژانتین، بازی‌هایی طراحی کرده‌اند که بازیکنان با انجام مأموریت، هم اطلاعات کسب می‌کنند و هم پاداش مالی (مدل Play-to-Earn).

متاورس: مرده یا در حال تحول؟

تیموریان با استناد به پیشرفت‌های فنی دو پلتفرم، از جمله بهبود زیرساخت‌ها، پایداری سرور‌ها و افزایش ابزار‌های ساخت ساده، نتیجه‌گیری کرد که متاورس نمرده است، بلکه در حال پوست‌اندازی و عبور از فاز تبلیغاتی به فاز کاربردی است. او با بیان اینکه رسانه‌ها توجه پیشین را به متاورس ندارند، این سکوت را نه نشانه مرگ، بلکه مرحله‌ای از بلوغ آرام و تدریجی متاورس دانست.

فرصت‌های پیش‌رو برای ایران

در بخش پایانی، تیموریان با اشاره به ظرفیت بالای کاربران ایرانی در دیسنترالند، پیشنهاد کرد که ایران نیز می‌تواند با شبیه‌سازی مکان‌هایی، چون تخت‌جمشید در فضای متاورسی، در مسیر جذب گردشگران دیجیتال گام بردارد. به باور او، با توجه به محبوبیت متاورس در خاورمیانه و جایگاه ایران به عنوان سومین منطقه شلوغ در دیسنترالند، این فضا فرصتی ویژه برای تعاملات فرهنگی، اقتصادی و تبلیغاتی در آینده خواهد بود.

تیموریان در پایان گفت: «متاورس نه‌تنها نمرده، بلکه در حال بازتعریف خود با زیرساخت‌های قوی‌تر، کاربرد‌های واقعی‌تر و تعامل عمیق‌تر با کاربران و برند‌های جهانی است.»

انتهای پیام/